Funksionet e letërsisë për fëmijë. Rëndësia njohëse dhe edukative e letërsisë për fëmijë.

Tema: Funksionet e letërsisë për fëmijë. Rëndësia njohëse dhe edukative  e letërsisë për fëmijë.

A - Referimi:  Kërkesat pedagogjike dhe psikologjike mbështeten mbi funksionet e kësaj letërsie.

B- Disa nga kërkesat:

• kërkesa për përshtatje tematike
• kërkesa për përshtatje moshore
• kërkesa për përshatje psikologjike
• kërkesa për përshtatje moralizuese
• kërkesa për përshtatje etike
• kërkesa për përshtatje estetike
• kërkesa për krahasim
• kërkesa për dedikim
• kërkesa për rrethanat kohore e historike
• kërkesa për referim mbi një ngjarje
• kërkesa për vetërrëfim
• kërkesa për larmi
• kërkesa për besim
• kërkesa për model
• kërkesa për standard
• kërkesa për imitim
• kërkesa për argëtim
• kërkesa për njohje
• kërkesa për edukim
• kërkesa për zbavitje

C- Funksioni: përse shërben?

Rikthim: te pyetje, përse shkruajmë?

• të shkruarit si nevojë, si çlirim, si shpëtim.
• të shkruarit si funksion
• të shkruarit semiotik

D- Trajtim i veçantë: funksioni i Semiotikës.

• Ç’është semiotika?
• Ç’është semiotika e tekstit?
• Pamja e semiotikës në letërsinë për fëmijë

E- Shembull: Semiotika e tekstit, nga Maria Pia Pozzato

-      nënkupton: kuptueshmërinë,

-      përkatësinë

-      dallueshmërinë

-      të dish të bësh

-      veçantia

-      përpunimi

-      përgjithësimi

-      njësimi

-      semiotika e aplikuar

-      raporti analizë - teori

-      thënia si këndvështrim

-      subjektiviteti

F-   Shembull 2: Vladimir Propp. Morfologjia e përralllës

• format e qenësishme
• konstantizmi
• sinkronia
• diakronia
• krahasim dhe abstragim
• larmia
• interpretimi
• sipas tij, një vepër për fëmijë ka parime funksionale:

-      fuksionet e personazheve varen nga mënyra sesi veprojnë

-      numri i funksioneve është i kufizuar

-      rendi është i njëjtë

-      mungon njëri funksion por ato nuk mund të përjashtojnë njëra-tjetrën.

• tipat e veprimeve dhe të personazheve ai i quan fuksione. ato janë 31 si më poshtë:
  
• 
  
  • Lëvizja në një vepër: Zhvillimi nga heshtja në zgjidhje
  • Veprimi është sferë me një sistem veprimesh, të cilat sipas tij janë 7.
  -      sfera e veprimeve të protagonistit
  -      sfera e veprimeve të dhuruesit
  -      sfera e veprimeve të ndihmësit
  -      sfera e veprimit të personazhit si princesha etj.
  -      sfera e veprimit të dërguesit
  -      sfera e veprimit të heroit
  -      sfera e veprimit të heroit të rremë
  
  
  Funksionet sipas Propp:
  
  
  • marrëveshje
  • ndeshje
  • komunikim
  • prani
  • zhvendosje
  
  
  Levi – Straus:
  -      analizën mitologjike, sipas së cilës vlera e personazheve edhe dytësore është e rëndësishme. Mbështetur në to mund të ndërtohen, nivele të ndryshme të kuptimit, njohjes, edukimit etj.
  -      konflikti i përjetshëm midis lirisë së individit dhe kolektivitetit.
  
  
  Greimas:
  -      sintaksa e funksioneve narrative: e thënë ndryshe: semantika e thellë, lidhja e ngjarjeve.
  -      ai thotë një subjekt që të plotësojë të gjitha funksionet duhet: të ketë : kopetencë dhe performancë
  -      kopetenca: duhet të bëj ose mund të bëj
  -      performanca: të bëj që të jetë
  
  
  
  
  A-Funksioni Njohës;
  B-leximi një sasi dijesh e dijenish
  
  
  -      informacinoni që merr fëmija
  -      vullneti dhe jo vullneti në këtë marrje informacionioni
  -      meditimi
  -      miraton
  -      përmbledh
  -      kundërshton
  -      merr mësime
  -      emocionohet( llojet e emocioneve: trishtimi, gëzimi, habia, lodhja, adhurimi, frika, urrejtja.
  Shembull: disa lexime në libra për fëmijë.
  
  
  Arti dhe letërsia mundësojnë një njohje të thellë të:
  
  
  ·         dukurive, shembull; mitet
  ·         shpirtit, shembull; Pipi
  ·         fatit, Robinson Kruzo
  ·         veprimeve, Princi i lumtur
  ·         Objekteve,
  ·         Mendimeve,fjaët e urta
  
  
  të njeriut, qenieve të tjera, natyrës dhe mendimit.  elementi i parë i njohjes:  Vërtetësia ja një skemë e Greimas mbi të vërtetën: 
  
  
  
  
  
  
  ·         vepra nuk ka karakter shkencor por synon njohjen e të vërtetës subjektive.
  ·         ndikim i shumëfishtë te marrësi
  ·         stili shumëkuptimësh
  ·         stili është mënyra se si jepet një mesazh etj
  ·         parimi i vërtetësisë jo identiteti
  ·         dukuri të botës njerëzore
  ·         mësimi si ushqim
  ·         mësimi si larmi
  ·         problemet e ndryshme
  ·         kohët e ndryshme
  ·         kontradiktat e ndryshme
  ·         natyrshmëria
   
  Shembull: nga letërsia për fëmijë.