DETYRE KURSI ANGLISHT - Development of the newborn child.

Development of the newborn child.

I've chosen today to talk about this topic so beautiful with a mother and also a doctor who has 25 years practicing her taking care of her children and of those who have need .She says that being a mother should to be prepared all the time and not ever feel fatigue because he's very nice, but at the same time there are also difficulties .She wants to talk to children because they have already become an inseparable part of her life, will now write everything a mother telling me about her child care that is also benefiting a pediatrician.

Development of child

Expression or child development to child growth and development we mean in general supplements and weight changes in length of the child from birth until the end of its growth .

Although the length weight are key indicators to assess the child's development , we have a duty to learn that they are not alone sufficient to judge the development of the baby .

Then with the right question would come : What else would we consider to evaluate the development of the child and his good health .

We as doctors and as parents of child development judge the weight of the length that he has certain age , the ratio of right between the various parts of the body , the size of the circle of the head , the chest , the abdomen , the Teething . These data give us the opportunity to judge the physical development , the development of the child's body by his age .

But at the same time will not suffice with the data on the physical development of the child . Besides these we will look and will assess the psychological development of the child's nervous , his brain development , which appear with the ability that he has to know , to understand , to connect with people and things that the surrounding , to speak , to ask questions , to display views . The upper data give us the opportunity to judge on psychological development , the child's brain development , adapting his age . In the end we evaluate the child's ability to make different movements of the body , to catch stuff , to stay stagnant on foot , to walk , to run , and so on .

These abilities of the child according to his age to appreciate the development of movements or motor development .

Eventually the child will appreciate the development of these indicators we consider :

- Indicators of body development , physical development ,

- Indicators of brain development , understanding , thinking , psychic development .

- Indicators of the development of movement , motor development .

Duties of parents

Parents and family all have big liabilities for the growth and development of the child . The child belongs to a family but at the same time belongs to the company. Parents have a duty to deal with the growth of the child . They should be located near the small child , take note carefully any ordinary event extraordinary and related to it, put the lit room with clean, equipped with bed , with clothes and other necessary items .

Weight at birth

Knowing the weight at birth has special importance . It is necessary to know the weight parents who had their child at birth and be able to show the doctor . Birth weight of children in Albania is generally normal . It runs on average in 3400 gr . Men have birth weight slightly higher than women. Does not mean that those children who are born under 3400 grams are not normal . There is a limit of birth weight 2500 grams and goes . Babies born on this weight say that they have normal weight . Children who are born weighing less than 2,500 grams to say that are premature or premature . Child's weight at birth is associated with several known causes such as: length of pregnancy status , nutrition , work , age of mother . Diseases that have important and mother may have passed , especially during pregnancy . Partly , weight at birth is related to body size and parents . Weight not too big not always mean that it is a sign of weakness . In cases of child prematures held in observation of medical personnel .

Add weight during the first year of life .

Add regular weight during the first year of life are the most important signs that speak for a child's good health , so parents should be informed well in this respect . Any attitude or weight loss is not normal and should find the cause .

Fall of weight after birth

After birth the baby has a slight decrease in weight . This decrease lasts for 3-5 days . By the third day of the fifth or the baby starts to gain weight and birth weight totals . During the days before he lost 150 to 300 grams . Weight loss during the first days is normal . It happens for several reasons that are explained below . In cases where the child loses more than 300 grams and when birth weight was not regained until the 10th day or the 12th , must first cause . The excess weight loss can be caused if the child does not drink and not eat enough or when suffering from any disease . In these cases, the baby should be visited without wasting time .

Add regular weight

Taking into account the loss during the first days of life , add weight throughout the first month is of about 600 grams . From the first month of the second baby to add 800-900 grams . After the second month monthly allowances are reduced slightly . So a month of normal children 5th and 6th adds about 500 grams per month , and the month of 10th and 12th adds about 300 grams per month . In general, birth weight doubles around the 5th month or 6 - to and triples at the end of the first year . Parents also need to know that a child who is born under the normal weight adds weight quickly , while the child was born with great weight usually increases slowly .

Guidepost ;

Month 1- 600 grams

2nd month 900 gram

3rd month of 4- t 750 gram

5th month 6th to 600 gram

7th month - 9 to 450 gram

month 10 -to- 12 -to 300 gram

Height of the child .

Measuring the length of a child 's importance is often given package . This is not right , although the length of the child's knowledge of matters with limited recognition weight . Varies with the length of delay that weight when the child does not go well , but it changes when different causes harm to the child . Especially when children are not fed on a regular basis , for a long time , and those who suffer from the disease of prolonged disorders lag behind not only in weight but also in length . It is also known that there are some other specific condition , in which the length lags behind that in the early life of the little child . Those conditions are detected by the doctor .

Height at birth

The length of the baby at birth is approximately 50 cm . Men at birth are slightly longer than females . Despite this they are normal children who are born on 47 cm . Under this limit we are dealing with premature babies at birth .

Increases in length during the first

VIGEL as the child is , the faster is its growth in length . Suffice to say that during the entire first year baby has a growth in length of 20-25 cm . At the end of the first year the child reaches 70-75 cm .

Additions during the first month

East 50 cm

1 month to 52 cm

2 months 54 cm

3 months 57.5 cm

4 months 61 cm

5 months 63 cm

6 months 65 cm

7 months 66 cm

8 months 67.5 cm

9 months 69 cm

10 months 70 cm

11 months 71 cm

12 months 72 cm

This table refers to a child who was born with a length of 50 cm .

Increases in length after the first year

After the first year of the child's growth in length continues to be quite sensitive , although it becomes sluggish. At the end of the second child has a length that ranges from 81 to 84 cm . At the end of the third year of the child's length ranges from 90 to 92 cm . After the third child extended 5-6 cm per year on average . Only during the development of young gender extended 7-8 cm per year on average . In most of the young growth in length from 17-18 finish time passed , little by little sooner or later .

Measuring the length of your child done immediately after birth and then is enough once a month.

The child's head .

Newborn child's head that looks great compared to the length of his body . The size of the head of the child is important to recognize that we as the east later in its development . Significant changes must be observed by parents . Standard outside dimensions of the head , with greater or smaller , speak for disorders of the body and especially the development of the brain. The head size is usually estimated by the magnitude of its district otherwise called perimeter . Circle head with tape measure starting from the forehead , above the eyebrows , to the back of the head where part of the head emerged .

Some characteristics of the head of the child .

The first feature is that different bones that form the little baby's head are not fully attached to each other .This feature allows you to fit the head during birth exit routes .

The second feature is the presence of the soft part of the bone located on the forehead in the front and top of the head . Since this part of the head is soft calls people " Clement 's head " .

This part is not lined with bone . Spins and decreases gradually over months . For this reason we find open throughout the first year , up to June 15th . In this age it closes completely . If that is too big or does not close on a timely need to think the child has a disorder or disease such as rickets or content of excess fluid in the brain . Even if it is very small or very close quickly , during the first months of life should consult a doctor as it can find ourselves before a disease or disorder as may be incomplete development of the brain etc. .

Teething .

Teeth come first child was called deciduous teeth or temporary teeth . So called because they replaced since 5-6 by permanent teeth . Deciduous teeth are 20 ,while the permanent teeth are 32.

When teeth begin to emerge .

To healthy children usually begin to emerge from the 6th month although there are also cases arising in the 7th month of the 8th when the child is completely healthy . Observed the exceptional cases when the baby is born with teeth in the mouth . this is not about precocious child . As shown teeth at birth or those who appear likely soon become cause for maternal breast . Teething late, after the nine month creates concern to parents and it is right that they should consult a doctor . There are cases where this phenomenon is related to rickets , bone disorders or some internal bowel .

Order of exit teeth .

In most cases , in healthy children , from the 6th month to the 12th month to go 8 incisor . Since there are four down and four up .. With two cutters and two upper side of the lower side . From the 12th month to the 18th month of the first molars emerge four , two above and two below . From the 12th month to the 24th month go four eye teeth . From the 24th month to the 30th month of the second molars emerge four . There are times when not followed this time and this change can happen without any specific reason .

Relevance of child dental health

As well as deciduous teeth , permanent teeth have great importance for the health of the child . Teeth have their primary action for better chewing and food processing . Chewing activity starts from the last months of the first year and continues for all life . Disorders , injuries and diseases of the teeth inhibit digestion processing of full good food and so the cause of intestinal damage and the entire organism . Tooth disorders can inhibit clear speech . They can not give face sleek appearance , this condition is noticed especially when compliance of upper teeth with a lower them is not complete .

Care for teeth

Dental care begins with deciduous teeth by the end of the first year . It is important to teach the child chewing food well . When food containing sugars or pastry is better to give the end a small

not sleep when multiple movements with the arms as well as legs but these movements have neither the purpose nor direction specified . After birth the baby is able to suck and swallow milk or other liquids . But the ability to suck and swallow for about child brain damage . This absence we have children who are born with the little weight . After the first days of newborn hears noise strengths . In case causing sudden noise near him see that he makes immediate movement of the entire body .

A month old baby is able to see and hear the noise . He continues to make frequent movements with the arms and legs , keeping the tight fists closed . Should you decide to lying flat , seeing that he attempts to raise his head .

His is the description of the development of children after birth.

Detyra Plote

Personaliteti

1-POZICIONI I PARE eshte verejtur tek 41% te personave quhet pozicioni i FETUSIT: Keta persone flene te kthyer nga njera anee te mbledhur tek vetja.Kush fle keshtu eshte shume i ndjeshem,sidomos ndaj çdo gjeje qe te tjret mendojne per te.Shpesh eshte i ndojtur kur takon njerez te rinje,por nje here qe ka krijuar konfidence eshte shume e shoqerueshme.ne kete menyre flene me shume grate.

2-POZICIONI I DYTE quhet pozicioni i TRUNGUT (i preferua tek 15% i personave):flen ne njeren ane edhe keta por me krahet e kembet te shtrira.Keta individe jane zemergjere,te
mikpritshem,shume te shoqerise, adhurojnete zhurmen e te rrine ne mes te njerezve,edhe nese jane te panjohur.U besojne shume te tjereve e ne pergjithesi konsiderohen si naive.

3-POZICIONI I TRETE quhet pozicioni i LAKMUESIT :flene ne njeren ane,me shpinen lehtesisht te perthyer e me krahet te shtrira perparasikur kerkon diçka.Jane pergjithesisht burrat qe flene keshtu.Keta persona kane nje karakter shume te hapur,por shpesh tregohen cinike e te dyshimte ndaj te tjereve Jane edhe shume te arsyetueshem,perpara se te marrin nje vendim pretendojne qe te njohin te gjitha faktet e rrethanat.Nuk nderrojne gati kurre ide.

4-POZICIONI I KATERT quhet pozicioni i USHTARIT:flen me barkun sipere me krahet te shtrira afer trupit:kush fle ne kete menyre jane pergjithesisht shume te mbyllur,te heshtur,te rizervuar,nuuk shoqerohen shumee nuk u pelqen te rrine ne mes te njerezve.Eshte shume kerkues e i rrepte si ndaj vetes ashtu edhe ndaj te tjereve.Tendon te zgjedhe shoqeri si veten.

5-POZICIONI I PESTE quhet pozicioni i PARASHUTISTIT: fle me permbyse me krahet te perthyerperpara e mbi jastek.Pavareisht nga emri i pozicionit,keta persona nuk pelqejne situatat e ambientet ekstreme.Edhe pse jane te shoqerise,te zhurmshem,ofendohen shume shpejt e nuk pranojne kritikat.

6-POZICIONI I GJASHTE quhet pozicioni i YLLIT TE DETIT:flene me barkun poshte e me krahet e kembet te shtrira e te larguara nga trupi.Te paktet persona qe flene keshtu(5%) jane shume te shkathet e bejne shume shpejt miqesi,sepse i kuptojne nevojat e te tjereve.Jane shpesh te gatshem te degjojne te tjeret e te ofrojne ndihmen atij qe ka nevoje Nuk preferojne te jene ne qender te vemendjes sepse jane te ndrojtur..

PERSONALITETI

 Ç’ështëpersonaliteti?

Psikologët e kanë të vështirë ta përkufizojnë personalitetin, pjesërisht ngaqë termipërdoret në gjuhën e përditshme dhe pjesërisht sepse është shumë i rëndësishëm nëstudimin e psikologjisë. Në një kuptim shumë real personaliteti formon thelbin epsikologjisë. Ai është shuma totale e të gjitha gjërave që përbëjnë një person: veprimet etij, mendimet e ndjenjat. Për shkak të natyrës gjithpërfshirëse të tij, psikologët e kanë tëvështirë të formulojnë një përkufizim të pranueshëm. Ekzistojnë mbi 50 përkufizime tëndryshme të personalitetit, nga të cilët po përmendim më të rëndësishmit:

Personaliteti përbëhet nga modelet e dallueshme e të qëndrueshme të sjelljes dhenjohjes, që karakterizojnë përshtatjen e një personi në jetë.

(ky është përkufizimi mbitë cilin do të bazohet ky libër)

Personaliteti përbëhet nga sjelljet publike të një personi, që përfshijnë shprehjetverbale dhe joverbale dhe nga motivet personale, mendimet dhe emocionet.

Personaliteti përbëhet nga modelet e përgjithshme, të qëndrueshme e të dallueshme tësjelljes, në përgjigje të njerëzve dhe ngjarjeve përreth: domethënë modeletkarakteristike të sjelljes së një personi, që nuk ndryshojnë në një mori situatash tëndryshme.

Personaliteti është shuma totale e dimensioneve realtivisht të qëndrueshme tëveçorivë individuale.Psikologët që studiojnë personalitetin janë më të interesuar të kuptojnë aspektet disi më tëpandryshueshme të sjelljes së një personi, sesa veprimet e rastësishme jokarakteristike.P.sh. nëse dikush, që është përgjithësisht i qetë dhe i sjellshëm, shan njëherë në publik, kynuk është ndonjë aspekt i rëndësishëm i personalitetit të tij. Po ashtu psikologët shpeshpërqëndrohen në ndryshimet individuale të sjelljes. Me qëllim që të kuptohet sjellja eindividit ne duam të dime çfarë ka si veçori ky person dhe çfarë e bën atë të ndryshëm nga te tjeret. 

Synimet e teorive të personalitetit

.Teoritë e personalitetit kanë disa qëllime kryesore:

1)Organizimi i karakteristikave të personalitetit 

– teoritë japin një strukturë për tëintegruar karakteristika si agresiviteti, emocionaliteti, inteligjenca, shoqërueshmëria,ankthi dhe pasiviteti. Teoritë identifikojnë cilat karakteristika janë më të rëndësishmedhe si organizohen ato në individë të ndryshëm. Kjo ndihmon të kuptojmëmarrdhëniet midis sjelljeve tona të ndryshme.

2)Variabiliteti i personalitetit 

– ndryshimet dhe ngjashmëritë midis individëve. Njerëzitsillen në mënyrë të ndryshme ndaj shakave, kanë stile të ndryshme të veshuri dhemënyra të ndryshme të të vepruarit kur janë nën stres. Teoricieni i personalitetitparaqet konceptet që japin faktorët ndikues mbi zhvillimin e personalitetit dhesjelljeve të përditshme tek individët dhe na ndihmon të kuptojmë pse secili nga neështë i veçantë.

3)Personaliteti normal dhe i shëndetshëm

– teoricienët e personalitetit kanë studiuarnjerëz normalë, si dhe njerëz me probleme me shpresën që të përcaktojnë faktorëtkontribues në krijimin e një personaliteti normal. Një pjesë e këtij informacioni mund  të përdoret për të kuptuar se çfarë konsiderohet sjellje normale në një kulturë tëcaktuar.

4) Marrdhëniet midis veçorive të personalitetit dhe motivacionit 

– sjelljet tona shpeshreflektojnë motivet tona dhe me kalimin e kohës kontribuojnë në krijimin epersonaliteteve tona të qëndrueshme.Vlera e teorive të personalitetit qëndron në faktin që ato ndihmojnë për të pakësuarkonfuzionin dhe pavendosmërinë tonë për veten dhe për të tjerët. Të kuptosh teorinëtënde dhe të jesh në gjendje ta dallosh atë me lehtësi, ndihmon për të kuptuar më mirëvetveten dhe të tjerët.Një teori e mirë personaliteti duhet të plotësojë disa kërkesa:

Ajo duhet të jetë e qartë ose të shprehet me fjalë e simbole të sakta.

Duhet të jetë e provueshme, me qëllim që të jetë e verifikueshme nga anashkencore.

Ajo duhet të jetë e gjallë dhe interesante në atë shkallë që ti bëjë njerëzit tastudiojnë e ta përdorin.

Teoria psiko-analitike e Freud (Frojdit).

Idea se jeta jonë emocionale përfaqsohet në mënyrë të pandërgjegjshme në ëndrrat tona,ishte revolucionare për kohën. Merita për këtë i takon Sigmund Freud – “babait” tëteorisë psiko-analitike. Ndryshe nga shumica e teorive akademike idetë e Frojdit u bënëpjesë e mendimit të përditshëm dhe e fjalorit të njeriut të zakonshëm.Frojdi zhvilloi teorinë se përvojat në fëmijërinë e hershme, sidomos ato me kuptimseksual, kanë një ndikim të vazhdueshëm në personalitetin tonë dhe janë shpesh bazë eproblemeve tona emocionale si të rritur. Frojdi ishte i bindur për rëndësinë e kësajpërvoje të hershme, por meqë shumë nga ato zakonisht harrohen apo shtypen përbrenda,ai konkludoi se ne nuk i dimë arsyet e vërteta për një pjesë të madhe të sjelljes sonë si tërritur, sepse këto arsye janë të pavetëdijshme.Frojdi e mendonte personalitetin si ajsberg, ku vetëm maja del mbi ujë. Pjesa epersonalitetit për të cilën ne jemi të ndërgjegjshëm në jetën tonë të përditshme është mendja jonë e ndërgjegjshme maja e ajzbergut. Poshtë saj është mendja e parandërgjegjshme , e cila përmban informacionet që ne i dimë, por që nuk i mendojmëpër momentin. Mendja e parandërgjegjshme përmban informacione si data e lindjes apoadresa jonë. Ne mund të tërheqim informacione nga mendja e parandërgjegjshme nëmendjen e ndërgjegjshme me lehtësi, nëpërmjet përqëndrimit. Nën nivelin eparandërgjegjshëm shtrihet mendja e pandërgjegjshme

. Informacionet nga mendja epandërgjegjshme nuk mund të tërhiqen lehtë. Frojdi sugjeroi se frika dhe kujtimet tona tëpakëndshme shtypen në mendjen e pandërgjegjshme.Teoria e personalitetit të Frojdit përbëhet nga tre koncepte kryesore: IDI, SUPEREGO dhe EGO.Idi që është i pranishëm që në lindje përfaqson prirjet bazë instinktive dhebiologjike. Frojdi pretendonte se Idi vepronte mbi bazën e parimit të kënaqsisë, në të cilinprirjet (nxitjet) instiktive kërkojnë kënaqsi të menjëhershme në mënyrë tëpandërgjegjshme dhe impulsive, duke mos marrë parasysh gjë tjetër. Sipas Frojdit ështëenergjia psikike (libido) ajo që shtyn Idin. Ai përmban dy instikte kryesore: instiktin e jetës dhe instiktin e vdekjes. Instikti i jetës (Erosi) i ndihmon individët dhe speciet të mbijetojnë.

Mendja e ndërgjegjshme

Mendja e parandërgjegjshme

..............................................................................................

Mendja e pandërgjegjshme

Seksi është shprehja kryesore e instiktit të jetës dhe është motivacion për njëshumëllojshmëri të madhe të mendimeve dhe sjelljeve njerëzore. Frojdi sugjeroi se libidoështë në pjesën më të madhe energji seksuale që motivon erosin. Erosi nuk kufizohet memotivacionin e drejtpërdrejtë seksual, por besohet të jetë pjesë e çdo aktiviteti kënaqsi-sjellës. Instikti i vdekjes (thanatos) përfshin agresivitetin dhe shkatërrimin. Frojdi nuk ezhvilloi konceptin e instiktit të vdekjes në mënyrë aq të plotë sa zhvilloi instinktin e jetës.

Superego

përbëhet nga vlerat shoqërore dhe familjare që i janë ushqyer personit. Ajoështë në një masë të madhe e pandërgjegjshme dhe frenon dëshirat e Idit. Ajo përfaqsonaspektet morale të një personi dhe është më shumë idealiste se realiste. Pra Superegopërfshin ndërgjegjen (njohuri për sjelljet e gabuara) dhe idealin e egos (njohuri për sjelljete drejta).

Ego

përbëhet nga një aftësi e ndërgjegjshme për të perceptuar dhe për tu marrë mërealitetin në mënyrë inteligjente. Ajo vepron si ndërmjetës midis Idit (duke i larguardëshirat për kënaqsi të menjëhershme) dhe Superegos (duke pranuar se disa nga forcatpenguese të saj nuk janë racionale). Ego vepron në bazë të parimit të realitetit dhepërpiqet të gjejë mënyra të pranueshme nga shoqëria (sipas superegos) për të kënaqurIdin. Në personalitetin e një personi të përshtatur mirë Ego është forca dominante.Sipas Frojdit personaliteti i një individi është rezultat i ndërveprimit të këtyre tre forcave.Në një farë mënyre Idi përfaqson “dua”, superego “duhet” dhe ego “mund”. Idi që ështëmë shumë i pandërgjegjshëm dhe racional, shprehet në mënyrë kognitive. Kur të trestrukturat e personalitetit ndërveprojnë kjo mund të çojë edhe në konflikt.

Stadet seksuale të zhvillimit të njeriut.

Frojdi teorizoi se nga lindja në adoleshencë individi kalon në pesë faza që dallohen nganjëra-tjetra. Secila nga këto faza përqëndrohet në një pjesë të trupit, që është me rëndësitë veçantë për individin në një periudhë të caktuar. Fazat psiko-seksuale të Frojdit janëfaza orale (gojore), faza anale, faza fallike (e vetëdijes seksuale), faza latente dhe faza 41genitale. Frojdi i konsideronte këto faza të një rëndësie primare në zhvillimin e njëpersonaliteti të shëndetshëm. Gjatë fazës fallike fëmijëve u duhet të kuptojnë dhe tëzgjidhin Komplekset e Edipit për djemtë dhe Komplekset e Elektrës për vajzat.

 Psikolologjia analitike e Jung.

Teoria e personalitetit e psikologut zvicerian Carl Jung quhet psikologji analitike. Aimendonte se përveç të pandërgjegjshmes personale individuale, që përbëhej ngamendime e kujtime të shtypura, ekziston gjithashtu edhe e pandërgjegjshmja kolektive,që është e përbashkët për të gjithë njerëzit. Në të pandërgjegjshmen kolektive janë ruajturpërvojat universale tek njerëzit në shekuj. E pandërgjegjshmja kolektive formon përvojattona, si një shtrat lumi i tharë i jep formë ujit që rrjedh pas një stuhie. Jung i quajti këtoide të pandërgjegjshme universale arketipe.Qëllimi i personalitetit të shëndetshëm, mendonte Jung, është të arrijë një lloj kompletiminë të cilin të gjitha anët e personalitetit të zhvillohen në mënyrë të plotë dhe të integrohennë mënyrë harmonike, e jo të jenë të copëzuara si në shumicën e njerëzve. Ai e quajtiprocesin që çon në plotësimin e këtij qëllimi individualizëm. Duke qenë të ndërgjegjshëmsi për anën e ndriçuar, si për anën e errët të personalitetit, ne mund të ndërmjetësojmëmidis instikteve tona kafshërore dhe kërkesave të shoqërisë dhe të arrijmë një ndjenjëbarazpeshimi, qetësie e sigurie.Psiqika përfshin të gjitha mendimet e ndjenjat (të ndërgjegjshme e të pandërgjegjshme) tënjë individi. Jung thotë se energjia e libidos mund të drejtohet së jashtmi, gjë që quhetekstraversion (jashtësim) ose mund të drejtohet së brendëshmi, gjë që quhet introversion(brendësim). Personi me personalitet të brendshëm zakonisht është i turpshëm e itërhequr; kur këto qëndrime bëhen dominuese dhe kontrollojnë egon, edhe qëndrimet etjera jodominuese përfshihen në të pandërgjegjshmen personale.Përveç qëndrimeve të introversionit dhe ekstraversionit, Jung propozoi katër funksionepsikologjike për të përshkruar sesi njerëzit sillen me botën që i rrethon: të menduarit,ndjenja (emocioni), ndjesia dhe intuita.

Të menduarit dhe ndjenja

janë funksioneracionale që njerëzit i përdorin për të vlerësuar eksperiencat e tyre. Të menduaritnënkupton gjykimet dhe marrjen e vendimeve, kurse ndjenja është të përcaktuarit nësenjë përvojë është e këndshme apo jo.

 Ndjesia dhe intuita

janë funksione joracionale,sepse nuk përdoren për vlerësim. Ndjesia është thjesht përvojë, që vjen nga stimulimi iorganeve dhe shqisave. Intuita nuk vjen nga stimulimi i jashtëm, por nga një burim ibrendshëm (parandjenja).Jung kombinoi dy qëndrimet dhe katër funksionet për të dhënë tetë tipa psikologjikë:

Tipi

mendimtar 

(i jashtëm) – është objektiv dhe dogmatik.

Tipi

emocional i jashtëm (ekstravert)

– është shumë emocional dhe konformist.

Tipi

ndjesor i jashtëm

– ka dëshirë të njohë njerëz dhe të provojë gjëra të reja.

Tipi

intuitiv i jashtëm

– është krijues dhe mund të nxisë të tjerët.

Tipi

mendimtar i brendshëm

– rri mënjanë dhe përqëndrohet në idetë e veta.

Tipi

emocional i brendshëm

– është zakonisht i qetë dhe i turpshëm.

Tipi

ndjesor i brendshëm

– është i ndjeshëm dhe indiferent.

Tipi

intuitiv i brendshëm

– është shpesh eksentrik dhe i turpshëm.Tipat psikologjikë të Jung formojnë thelbin e një testi personaliteti, që quhet Indikatori iTipit Myers-Briggs (ITMB)

 Psikologjia individuale e Adlerit

Teoria e psikologjisë individuale të Adlerit ndryshon nga ajo e Frojdit në disa drejtimethelbësore. Ajo përqëndrohet në veçantitë e çdo individi. Adleri minimizonte rëndësinë etë pandërgjegjshmes dhe nuk përkrahte teorinë që seksualiteti ishte baza përpersonalitetin apo çrregullimet e tij. Ndryshe nga Frojdi ai i shihte njerëzit si të motivuarkryesisht nga një nxitje apo

tendencë superioriteti

. Fëmijët zhvillojnë

komplekseinferioriteti

sepse janë të vegjël dhe varen nga të rriturit. Ndërsa rriten dhe zhvillohen atandeshen me gjëra të reja që nuk mund ti bëjnë, dhe me situata në të cilat ata nuk janë nëlartësinë e standarteve që i kanë caktuar vetes. Njerëzit pra, përpiqen papushim tëkompesojnë dobësitë e tyre. Ndonjëherë, fatkeqësisht ata mbikompensojnë dhe zhvillojnë

kompleksin e superioritetit,

në të cilin ata ekzagjerojnë aftësitë dhe veçoritë e tyre.Megjithëse Adleri nuk e pranonte mendimin e Frojdit se përvojat e fëmijërisë janëvendimtare në përcaktimin e natyrës së personalitetit tek i rrituri, ai besonte se atokontribojnë së bashku me faktorë të tjerë të trashëguar dhe të ambientit, në zhvillimin emënyrës së jetesës së individit – modelet e të menduarit e të sjellurit, që vazhdojnë edhenë jetën e tij si i rritur. Mënyra e jetesës së një individi drejton mënyrën sesi ai përpiqet të jetë superior.Sipas Adlerit çdo njeri duhet të zgjidhë probleme jetësore në fushat e ndërveprimit menjerëz të tjerë, në profesion dhe në dashuri. Ndërsa njeriu merret me këto probleme, aiadopton një tip të veçantë të mënyrës së jetesës.

Tipi

dominues

zakonisht nuk tregon interes për të tjerët.

Tipi shmangës

i shmang problemet e jetës.

Tipi marrës

është i varur nga të tjerët që ta mbajnë.

Tipi dobishëm

ndërvepron me sukses me të tjerët.Gjithashtu ide qëndrore në konceptin e personalitetit të Adlerit është natyra shoqërore eqënies njerëzore. Ai besonte se njerëzit motivohen nga interesa shoqërore, nga aftësia përtë dashur të tjerët dhe nga nevoja për të bashkëpunuar dhe punuar për synime shoqërore.Nëkuptimin ideal, përpjekjet e individit për superioritet duhen kanalizuar në përpjekje përrealizimin e synimeve shoqërore dhe jo synimeve egoiste.

 Psikologjia kulturore e Horney.

Karen Horney ishte një mjeke e pregatitur në fushën e psiko-analizës. Si Jungu dheAdleri ajo u shkëput nga Frojdi më tepër për shkak të theksit që ai i vë faktorëvebiologjikë në personalitet. Ajo besonte se ndikimet sociale dhe kulturore ishin ndikimeshumë të rëndësishme dhe e fokusoi teorinë e saj mbi to. Horney gjithashtu nuk ishtedakort me pikëpamjen e Frojdit se gratë ishin inferiore për shkak të zilisë që ato kanëndaj burrave për organin seksual mashkullor. Ajo mendonte se gratë kanë zili privilegjetqë burrat gëzojnë në kulturën tonë si pavarësinë, suksesin, lirinë seksuale dhe forcën.Si dhe Frojdi, Horni besonte se fëmijëria e hershme është e rëndësishme, megjithatë ajotheksonte ndikimet shoqërore ndaj fëmijërisë. Dy nevojat kryesore në fëmijëri janësiguria dhe të qenit i kënaqur, dhe nëse këto nevoja nuk plotësohen mund të sjellin ankthebazë. Fëmijët janë kryesisht të pafuqishëm dhe kanë nevojë që të rriturit të kujdesen përta, por nga ana tjetër ata edhe mund ta urrejnë këtë gjendje dhe të zhvillojnë armiqësi me

rindërit. Por meqë kjo armiqësi nuk lejohet në shoqërinë tonë dhe meqë fëmija është ivarur nga i rrituri, kjo armiqësi shtypet dhe mund të çojë deri në ankthe, ndjenja vetmie epafuqishmërie. Me qëllim që të mbrohet nga ankthi bazë, njeriu përpiqet të fitojëdashurinë e të tjerëve apo fiton pushtet mbi të tjerët. Këto strategji mund të jenë kaq tësuksesshme, saqë ato me kalimin e kohës bëhen pjesë e personalitetit të individit. Horniidentifikonte disa nevoja neurotike që janë zgjidhje joracionale për ankthin bazë, si:dashuria, pushteti, shfrytëzimi, prestigji, arritja, perfeksioni dhe mbështetja në vetvete.Me kalimin e kohës Horney propozoi tre tendenca neurotike (apo mënyra adaptimi) nëvend të dhjetë nevojave të veçanta neurotike.

Personaliteti që përshtatet (që lëviz drejt njerëzve) karakterizohet nga një nevojë efuqishme që të tjerët ta duan dhe t’ia kenë nevojën.

Personaliteti agresiv (që lëviz kundër njerëzve) karakterizohet nga nevoja për tëvepruar në mënyrë agresive në një botë që e shikon si armiqësore.

Personaliteti i larguar karakterizohet nga nevoja për të mbajtur distancë nga të tjerët.Teoria e personalitetit e Horney është më optimiste se ajo e Freud, mbase sepse ajo nukthekson faktorët biologjikë, por ato socialë që janë të modifikueshëm.

Teoritë humaniste.

Psikologët humanistë përqëndrohen në veçantitë e personalitetit njerëzor. Ndonjëherë ataquhen teoricienë të vetes, sepse theksojnë veten (ç’është dhe ç’nuk është pjesë e vetes).Teoricienët humanistë e shohin individin si shumë aktiv në përcaktimin e rrugës që do tëmarrë jeta e tij. Ata janë në përgjithësi optimistë dhe përqëndrohen më shumë në anëtpozitive sesa në dobësitë e njeriut, ata theksojnë se çdo individ është një dhe i vetëm dhethonë se mënyra e duhur për ta studiuar një person është ta studiosh atë si njësi totale qënuk mund të ndahet në pjesë.

Teoria e vet-aktualizimit e Maslow.

Abraham Maslow e përqëndroi teorinë e tij të personalitetit në personin e shëndoshëpsikologjikisht. Ai besonte se natyra bazë e njerëzve është e mirë dhe se individi ka njëmotiv të lindur që e shtyn drejt vet-aktualizimit.Maslow i mendon njerëzit si të lindur me një hierarki nevojash – kur nevojat e nivelitprimar plotësohen, dalin në pah nevojat e shkallës së dytë. Hierarkia e nevojave përfshinnevoja fiziologjike, nevoja të sigurisë, nevoja të përkatësisë dhe dashurisë, nevoja tëvlerësimit dhe vet-aktualizimit. Katër të parat quhen nevoja bazë.

Piramida e nevojave njerëzore.

Vet-aktualizimiNevoja për vet-vlerësimNevojat e përkatësisë dhe dashurisëNevoja për siguriNevoja fiziologjike (uria, etja, seksi, të ushtruarit, pushimi)

 Nevojat fiziologjike

– sipas Maslow nevojat fiziologjike përfshijnë motive të tilla si uria,etja, seksi, të ushtruarit dhe pushimi. Njeriu ka nevoja fiziologjike deri në momentin kurdisa nga nevojat e mësipërme janë plotësuar, të paktën pjesërisht. Mos harroni se nevojatmë të larta në hierarki mund të bëhen më të mprehta kur nevojat fiziologjike fillojnë eplotësohen. Maslow besonte se shumica e antarëve të shoqërisë i plotësojnë si duhetnevojat fiziologjike. Pasi këto plotësohen, individi motivohet nga nevojat për siguri.

 Nevojat për siguri

– motive të tilla si mosrrezikimi, qëndrueshmëria, liria nga frika dheankthi, nevoja për strukturim dhe rregull janë nevoja për siguri. Mosrrezikimi, mbrojtjadhe siguria bëhen forca zotëruese të jetës së personit deri në momentin kur atoplotësohen. Fëmijëve u pëlqen rutina dhe mjedisi familjar dhe kur këto gjëraç’rregullohen rëndshëm, ata përjetojnë probleme. Ndërsa kur njeriu rritet, nevojat përsiguri plotësohen më mirë, me përjashtime të vogla. Kur ju ndjeheni i siguruar dhe iparrezikuar, atëherë ju lindin nevoja të tjera sociale, të cilat janë të një niveli më të lartë.

 Nevojat për përkatësi dhe dashuri

– motive të tilla si dashuria dhe afeksioni konsiderohennevoja përkatësie dhe dashurie. Kur na kanë lindur këto nevoja ne ndjejmë dëshirën përmiq, për familje e kontakte shoqërore, ne kemi nevojë për të bërë pjesë në një grup aponjë familje. Maslow mendonte se fëmijët shpesh kanë vështirësi kur u mungon familja,ngaqë ata kanë shumë nevoja që duhen plotësuar shpejt. Si të rritur ne kemi nevojë të japim e të marrim dashuri. Ne mund ti plotësojmë këto nevoja përmes martesës, punësapo veprimtarive shoqërore. Maslow besonte se nëse nuk plotësohen nevojat përpërkatësi e dashuri lindin probleme psikologjike.

 Nevojat për vlerësim

– vlerësimi i lartë i vetes, vet-respekti, suksesi dhe respektimi nga tëtjerët konsiderohen si nevoja për vlerësim. Nëse duam të fitojmë respektin e njerëzve tëtjerë, ne duhet të jemi të zotë, kompetentë. Kur fitojmë mirënjohjen e të tjerëve,vëmendjen e tyre dhe pozitë, ne plotësojmë nevojat për vlerësim dhe ndjehemi tërëndësishëm e me besim në vetvete. Nëse nuk i plotësojmë këto nevoja, atëherë priremi tëndjehemi inferiorë e të pafuqishëm.

Vet-aktualizimi

– nevoja e fundit e hierarkisë së Maslow është vet-aktualizimi. Kurnevojat fiziologjike, të sigurisë, të dashurisë e të vlerësimit janë plotësuar, individi është imotivuar për të arritur nevojën e rritjes, të vetaktualizimit (metanevojat). Kjo ka të bëjëme realizimin nga individi të potencialit të vet të veçantë, me atë që individi të bëhetç’është i aftë të bëhet. Nevoja e vetaktualizimit është nevojë tepër individuale, përderisasecili prej nesh ka grupe të ndryshme aftësish. Midis tyre mund të përdorim nevojën përdije, drejtësi, për të vërtetën e bukurinë. Metanevojat nuk ekzistojnë në hierarki, sinevojat bazë, ato mund ta zëvendësojnë njëra-tjetrën. Por pa një ambient të ngrohtë epërkrahës, ku individi të mund të plotësojë nevojat bazë, ai nuk mund të zhvillojë njëpersonalitet të vet-aktualizuar për shkak të ankthit që krijohet.Maslow përshkroi një numër tiparesh psikologjike të personit të vet-aktualizuar. Njerëzite vetaktualizuar janë realistë dhe i kapin shpejt gjërat e mundshme. Ata nuk e mërzisinveten duke punuar për synime të paarritshme, e pranojnë veten dhe të tjerët ashtu siç janë.Meqë ata i kanë zgjidhur konfliktet e tyre të brendshme, kanë tendencë të përqëndrohennë problemet jashtë vetes së tyre. Por ata kanë nevojë për jetë personale, sepse kanënevojat e tyre të ndryshme nga ato të të tjerëve. Ata janë autonomë dhe të pavarur, të aftëpër të vepruar pa marrë urdhra nga të tjerët dhe jo nga dëshira për të imituar. Njerëzit evetaktualizuar janë krijues, origjinalë dhe kanë sens humori. Vlerat dhe qëndrimet e tyre

 janë demokratike, ata kanë pasion për të siguruar mundësi të barabarta për të gjithë që tëbëhen njerëz të vetaktualizuar.

Vlerësimi i personalitetit

Psikologët kanë hartuar një numër metodash për të hartuar dhe matur personalitetin. Nëshkolla, ndërmarrje, klinika dhe spitale dhe si pjesë e punës terapeutike me pacientët,psikologët bëjnë shpesh teste personaliteti. Qëllimi i tyre është të zbulojnë modeletkarakteristike të sjelljes së një individi. Nga rezultatet e testeve të personalitetit ata mundtë përcaktojnë se çfarë detyre do ti jepet një personi në punë, ç’lloj lëndësh mund tëndjekë një student, si dhe çfarë lloj terapie mund ti shërbejë më mirë një personi tësëmurë. Çdo matje personaliteti duhet të plotësojë disa kërkesa:

1. Vlefshmërinë, që do të thotë se aktualisht matet ajo që synohet të matet. Nëvlerësimin e personalitetit kjo do të thotë që po matet personaliteti dhe jo disakarakteristika të përkohëshme, që mund të dalin në një situatë testimi.

2.Besueshmërinë, që do të thotë qëndrueshmëri dhe përsëritshmëri: çdo herë që matetpersonaliteti i një personi duhet të merren të njëjtat rezultate, nëse testi është ibesueshëm.

3.Standartizimi është procesi i përcaktimit të normave apo standarteve të njerëzve me tëcilët punon. Një test mund të standartizohet duke e aplikuar atë në një grup të madhqë përfaqëson popullsinë.

4. Prakticiteti është i rëndësishëm në vlerësimin e personalitetit. Shumica e njerëzve nuk janë të interesuar të bëjnë një test, qoftë ky edhe shumë i mirë, nëse zgjat 16 orë.Vëzhgimi i personalitetit përfshin edhe intervistën, por kjo zakonisht shoqërohet ngavëzhgimi dhe testet.

 Intervista.

Intervistat klasifikohen si të strukturuara dhe të pastrukturuara. Në një intervistë tëpastrukturuar pyetjet nuk janë të përcaktuara dhe biseda merr drejtimin që mendohet simë i përshtatshëm. Në intervistën e strukturuar përfshihen një grup pyetjesh standarte, qëkanë për qëllim të japin informacionin që duhet për të vlerësuar personalitetin. Të dy tipete intervistave janë të rëndësishme për vlerësimin e përsonalitetit, por ata sigurisht varen

Perceptim efikas i realitetit

Përvoja kulmore.

Pranim i vetes dhe i të tjerëve.

Identifikim me njerëzimin

Spontanitet

Marrdhënie ndërpërsonale të thella

Përqëndrim problemesh

Strukturë me karakter demokratik

Nevoja për jetë personale

Etikë e fortë

Autonomi

Sens humori joarmiqësor

Freski e vazhdueshme e vlerësimit pozitiv

Krijimtari

Rezistencë ndaj humbjes së kulturës.

Karakteristikat e përbashkëta tënjerëzve tëvetaktualizuar.

 46nga zotësia e intervistuesit dhe nga bashkëpunimi e ndershmëria e të intervistuarit.Intervistuesi duhet të jetë i ngrohtë dhe miqësor, për ta nxitur të intervistuarin të flasëlirisht.

Vëzhgimi

.Vëzhgimi është ndjekja e sjelljes së një personi në situata të jetës së përditshme për njëkohë të caktuar. Vëzhgimi ideal është ai natyralist, ku personi vëzhgohet në ambientenormale. Megjithatë shumë herë vëzhgimet duhen bërë në një ambient klinik (p.sh. kurmjekët mundohen të diagnostikojnë problemet e sjelljes) ose në ambiente artificiale (p.sh.në zyrë gjatë një interviste pune). Vëzhguesi merr shënim sjelljet e subjektit e më pasmundohet të përcaktojë motivacionin dhe të bëjë një përshkrim të personalitetit tëindividit që po vëzhgohet. Përsëri suksesi i vëzhgimit varet nga aftësia e vëzhguesit dhekooperimi i subjektit. Ka shumë mundësi që subjekti gjatë vëzhgimit të sillet ndryshe ngazakonisht. Ky problem kapërcehet duke bërë vëzhgime në një periudhë të zgjatur kohe,në mënyrë që individi të ç’tensionohet e të sillet si normalisht.Me qëllim që vëzhgimi të standartizohet e të bëhet më objektiv psikologët kanë hartuardisa shkallë klasifikimi. Shkalla e klasifikimit është një formular që plotësohet ngavëzhguesi gjatë vëzhgimit të subjektit. Ajo ka një numër kategorish në të cilat shënohenkarakteristikat që shfaq subjekti. Që të bëhet një klasifikim sa më i saktë i subjektit, kjoshkallë është mirë të plotësohet nga disa vëzhgues.

Testet objektive të personalitetit.

Testet objektive të personalitetit zbatohen dhe vlerësohen sipas udhëzimeve tëstandartizuara. Kështu, pavarësisht se kur dhe ku bëhet testi, ai do të zbatohet dhevlerësohet në të njëjtën mënyrë, duke siguruar në këtë mënyrë objektivitet në administrimdhe interpretim. Sot ka një numër testesh objektive që përdoren shumë:

1.Inventari i interesit Strong-Kampell – kombinon personalitetin e personit me njerëz tëprofesioneve të ndryshme.

2.Inventari shumëfazor i personalitetit i Minesotës – përbëhet nga 550 pyetje (e vërtetë-e gabuar) që mund të përdoren për të dalluar një numër çrregullimesh në personalitet.

3.Inventari psikologjik kalifornian – përdoret për të matur personalitetin e njerëzvenormalë.

4.P16FP.

5.Treguesi i tipit Myer-Briggs (Majer-Brigz) – përdoret për testimin e personalitetit dheaftësive të nxënësve e studentëve në shkolla.

Testet projektive të personalitetit.

Testet projektive të personalitetit japin stimuj të thjeshtë, jo të qartë, që i lejojnë subjektittë përgjigjet siç e mendon, duke projektuar në këtë mënyrë personalitetin e vet. Në këtopërshkrime subjekti e projekton veten në rolin e heroit të tregimit. Meqë nuk ka përgjigjetë prera, të drejta supozohet se kjo i minimizon mundësitë e mashtrimit.

Disa prej këtyretesteve janë:

1.Testi i njollës së bojës Rorschach (Roshah) – përbëhet nga 10 karta që përmbajnënjolla boje. Subjekti shikon njollat dhe diskuton lirisht çfarë sheh.

2.Testi i Aperceptimit Tematik – i jep subjektit fotografi të jetës së përditshme dhe ikërkon të ndërtojë një tregim për njerëzit e portretizuar në fotografi.

 Megjithatë psikologët kanë vërtetuar se kushtet e përkohëshme si uria, mungesa e gjumitdhe frustracioni mund të ndikojnë shumë në përgjigjet e subjekteve. Kundërshtimikryesor i testeve projektive është keqinterpretimi. Megjithatë ata na japin një pamje tërëndësishme të personalitetit.

Per cdo Detyre Klikoni ne faqen kryesore Home 

Detyra Plote

POLITIKA DHE VENDIMARRJA NË KURRIKUL

Hyrje

Çështjet që kanë të bëjnë më planifikimin dhe zhvillimin e kurrikulës nuk kanë vetëm karakter politik dhe social por edhe karakter teorik dhe praktik. Sot konsiderohet një vëmëndje në rritje për  problemet që qarkon kurrikulumi shkollor. Çështja bëhet interesante dhe për faktin se kuptimet  për elementë kurrikularë po i nënështrohen një ridimensioni të plotë konceptual dhe konkret. Në këtë kontekst, artikulli synon të sjellë përvoja nga bota për prirjet e ndryshme dhe disa probleme, që lidhen me një aspekt të fushës të fushës: politika dhe vendimarrjet kurrikulare.

         Në teoritë e kurrikulës dhe praktikat e saj janë zhvilluar shumë drejtime, që e konsiderojnë atë një fush të studimit sistematik. Në të ardhmen, me siguri që do të dalin drejtime dhe probleme të tjerë, por problemi kryesor për mësuesit dhe specialistët e fushës, si atëhere dhe tani, do të mbetet i njëjtë: zgjedhja e alternativës kurrikulare më të përshtatshme.

        Për më tepër, problemi kryesor nuk shtrohet thjesht se cilat janë zgjedhjet që duhen bërë, por edhe si duhen bërë këto zgjedhje. Kjo varet jo vetëm nga bindjet dhe rezultatet që presin hartuesit dhe zbatuesit e kurrikulës, por edhe nga bindjet dhe kërkesat e gjithë shoqëris.

       Në këtë kuadër, artikulli, më konkretisht, shqyrton:

  -politikat e zgjedhjes së alternativës kurrikulare brenda kontekstit të shoqëris.                         - grupet dhe individët që ndikojnë vendimmarrjet në fushën kurrikular                                                     - mënyrat se si ndikojn ata.

    Teorikisht, një kurrikul mund të krijohet edhe nga një person i vetëm, për një nxënës të vetëm, në një rast të vetëm. Zakonisht, gjithësesi dhe kudo, kurrikulat krijohen për më shumë se një nxënës dhe për përdorim të vazhdueshëm duke prekur interesat jo vetëm të një mësuesi, por të një grupi të madh. Në këtë rast lind nevoja e koordinimit të kujdessëm të gjithë aktorve që ndikojnë dhe përcaktojnë proçesin kurrikular. Idetë e kohëve të fundit mbi planifikimin, zhvillimin, zbatimin dhe vlerësimin e kurrikulës marrin parasysh komleksitetin, që rezulton kur njerëzit e përfshirë në vendimarrjen, i ndjekin bashkohërisht këto detyra. Bashkëpunimi është i  nevojshëm, por shpesh ndodhin fërkime ndërmjet njerëzve, pavarsisht nga fakti se rolet u janë përcaktuar mjaft qartë. Në realitet, gjithmonë ngrihen pyetjet se kush duhet të marrë vendime, kur dhe si, përgjigjet e të cilave i japin këtij proçesi një natyrë komplekse. Klein (1991) e përshkruan në këtë mënyrë situatën:

    Çështja se kush i merr vendimet kurrikulare është një çështje themelore që zgjat pafund, mbi të cilën janë kryer diskutime dhe debate të vazhdueshme gjatë gjithë historisë së fushës kurrikulare... Renditja e  pjesëmarrësve të përcaktuar zyrtarisht për vendimmarrje të kurrikulës është shumë komplekse. Thelbi i çështjes qëndron jo vetëm në atë se kush i merr vendimet, por edhe cilat nga këto vendime do t’i nënshtrohen diskutimeve. ( Klein, 1991, p.1 ) (nënvizimi im)

        VENDIMMARRËSIT DHE NDIKIMI MBI TA

Në kuptimin formal, vendimmarrësit e kurrikulës mund të përkufizohen si individë ose grupe që, për shkak të statusit të tyre profesional ose pozicioneve të autoritetit, ushtrojnë ndikim dhe kanë disa shkallë fuqie për të përcaktuar proçedurat, që duhet të ndiqen në shkolla. Ndikimi i tyre në kurrikulat nuk është i rastit. Mësuesit vazhdimisht marrin vendime se si duhet të zbatohen kurrikulat në lëndën e tyre. Drejtorët mund dhe duhet të marrin vendime që ndikojnë në kurrikulat e planifikuara dhe të zbatuara në shkollat e tyre.  Inspektorët shpesh marrin vendime që ndikojnë në përdorimin e kurrikulës në një numër shkollash dhe në aktivitetet e qindra mësuesve dhe nxënësve.

     Megjithëse, vendime të tilla janë pjesë e roleve të tyre profesionalë, mësuesit në vetveten ndikohen nga nxënësit, drejtorët nga prindërit, inspektorët nga anëtarët e rëndësishëm të komunitetit.  Por, në përgjithësi, ndikimi i nxënësve, prindërve dhe antarëve të komunitetit është jo i drejtpërdrejt dhe grupe ose individë të tillë nuk konsiderohen si vendimmarrës të kurrikulës deri sa të marrin një status zyrtarë për shqyrtimin e kurrikulës, pra të kenë të drejtën e votës në një komitet kurrikule.

    VENDIMMARRËSIT

Tabela 1 liston disa individë ose grupe që janë vendimmarrës të  kurrikulës për shkak të roleve si edukatorë profesionist ose për shkak të autoritetit të tyre. Vendimet mund të fillojnë me plane shumë të hollësishme dhe të individualizuar për lëndë të veçanta, deri tek programet e jashtme të përshtatur për përdorim për një rreth të tërë apo për të gjithë vëndin.

     Në nivel shkolle, mësuesi dhe drejtorët merren kryesisht me vendimet që lidhen drejtëpërsëdrejti me mësimin e përditshëm. Mësuesit synojnë të fokusohen në kurrikulën e lëndës së tyre duke mbajtur parasysh edhe kurrikulën  e lëndëve të tjera, të përafërta me lëndën e tyre. Drejtorët synojnë të merren me koordinimin brenda kurrikulës së një niveli ose të niveleve të ndryshëm. Në nivel rrethi, inspektorët merren kryesisht me vendimet rreth programeve të përgjithshme. Në nivel shtetëror, punonjësit e arsimit ose punonjësit e institucioneve të edukimit bëjnë politikën e vendimeve për programet e përgjithshme, si p.sh. programet për nxënësit e talentuar.

     Vendimarrësit e kurrikulës – mësuesit, drejtorët dhe administrorët – përderisa ndikohen nga shumë individë apo grupe nuk veprojnë në vakum. Ky ndikim mund të rritet në disa mënyra, duke filluar nga bisedimet jozyrtare deri tek informacioni që kalon nëpërmjet medias. Ky ndikim mund të rritet në disa mënyra, duke filluar nga bisedimet jozyrtare deri tek informacioni që kalon nëpërmjet medias. Nganjëherë, individët apo grupet e shfaqin ndikimin e tyre në mënyrë të përgjithëshme, nëpërmjet pikpamjeve dhe opinjoneve të tyre. Herë të tjera ata e shfaqin atë në mënyrë të veçantë, me anë të programeve specifikë të kurrikulës. Kështu, ka grupe që kënaqen me (1) formën ë paraqitjes së kurrikulës, duke synuar gjuhën me të cilën është shkruar ajo, grupe të tilla ndikojnë në (2) proçeset ose proçedurat e vendimmarrjes kurrikulare, sikundër ka dhe grupe që synojnë  ( 3) përmbajtjen e kurrikulës. Grupet që merren me gjuhën, proçedurat dhe përmbajtjen sipas një programi të caktuar, zakonisht quhen grupet e trysnisë. Këto grupe punojnë më synime të veçanta dhe me metoda të caktuara. Grupet e trysnisë shpesh ushtronjë ndikim të fuqishëm edhe atëhere kur nuk kanë status zyrtar për shqyrtimin e kurrikulës. ( Shiko, p.sh. tabelën 1, që paraqet grupet e ndryshëm të trysnisë dhe ndikimet e tyre në një debat të mundshëm për realizimin e disa kërkesave arsimore).

 Grupet që ndikojnë

Grupet që ndikojnë në vendimarrjen kurrikulare janë të ndryshëm dhe me efektivitet të ndryshëm. Tabela 2 liston disa grupe, nivelet e përfshirjes si dhe ndikimet e tyre në vendimmarrje. Në këtë tabelë janë përfshirë si organizatat profesioniste ashtu edhe ato joprofesioniste. Disa grupe kanë motive të mira, grupet të tjera kanë interesa më të ngushta.

         Bordet e shkollës. Bordet e shkollës (një organ i ri që po krijohet edhe në sistemin tonë arsimor ) janë shembuj të grupeve, që zakonisht kanë motive të mira, ndonëse ky përgjithësim nuk është përherë i vërtetë. Në nivel lokal, bordet e shkollave zenë një pozicion ambicioz atëhere kur anëtarët e tyre janë edhe vendimmarrës dhe ndikojnë mbi vendimarrësit e tjerë. Megjithëse bordet e shkollave mund të ngarkohen ligjërisht me administrimin lokal të shkollave, duke mos qenë profesionistë e kanë më të lehtë që vendimet për kurrikulen t’ua lënë në dorë edukatorëve profesionistë. Ata përfshen në një numër çështjesh që nxitin vendimarrjet për kurrikulën, si çështjet e sigurimit të burimeve, të punësimit të mësuesve dhe të stafit mbështetës. Ndikimi i bordit të shkollës në vendimmarrjet kurrikulare të bëra nga drejtorët e shkollave dhe nga mësuesit dhe kështu nuk marrin pjesë plotësisht në vendimmarrje, por ushtrojnë ndikimin e tyre mbi këto vendime.

      Motivet e një bordi shkolle mund të jenë të mira, po ai mund të ndikohet nga strukturat e fuqishme ( të pushtetit ) brenda komunitetit. Për pasojë, vendimmarrjet e tij mund të pasqyrojnë ndikimet e njerëzve dhe grupeve të jashtme. McCarty dhe Ramsey (1971) kanë përcaktuar katër tipe të ndryshmëm të strukturave të pushtetit, që ekzistojnë në lloje të ndryshme komunitetesh.

1.     Në komunitetin e dominuar nga një grup, një grup i vogël brënda tij kontrollon përbërjen e bordit dhe për pasojë dhe politikat e tij. Inspektori ose duhet të plotësojë kërkësat e këtij grupi të vogël, të fshehur në prapaskenë, ose duhet të lerë zyrën. Pra, ky grup, kontrollon vendimmarrjet kurrikulare si nëpërmjet bordit ashtu edhe nëpërmjet inspektorit.

2.     Në komunitetin që bashkon grupe të dallueshme, bordi i shkollës përbëhet nga përfaqsues të disa grupeve konkurente brënda tij. Një nga këto grupe kontrollon bordin dhe politikat e tij. Sa herë që do të merren vendime të rëndësishme rreth kurrikulës, fraksioni mbizotërues mund të këmbëngulë mbi kontrollin e këtyre vendimeve. Kjo e vendos inspektorin nën trysninë e kërkesave të këtij fraksioni.

3.      Në komunitetin pluralist, bordi i shkollës përbëhet nga përfaqsues të disa grupeve konkuruese, por brenda tij nuk ka një grup të vetëm që të ushtrojë kontrollin mbi bordin. Shpesh politikat e bordit janë rezultat i paqëndrueshmërive ose i aleancave midis grupeve. Në këtë lloj komuniteti, bordi ushtron ndikim të vogël në vendimet kurrikulare të inspektorit dhe mësuesve. Ata duhet të maten në vendimmarrjet që pajtohen me dëshirat e komunitetit me qëllim që maxhoranca e bordit të mos jetë kundër tyre.

4.     Në komunitetin indiferent bordi është i pandjeshëm dhe ushtron pak ose nuk ushtron asnjë lloj ndikimi në vendimet kurrikulare. Në këto rrethana, inspektori dhe mësuesit e rrethit kanë liri të konsiderueshme në marrjen e vendimeve sipas dëshirës së tyre.

           Media. Kudo në botë, përveç stacioneve shtetërorë dhe publikë të medias, funksionojnë edhe një numër i madh stacionesh privatë televiziv dhe të radios. Megjithëse rrallë të organizuar në mënyrë të njësuar, ata duhet të ndikojnë në vendimmarrjen e kurrikulave. Në pamje të parë, funksioni kryesor i medias së lajmeve është raportimi në publik i ngjarjeve më të shënuara. Përshtatja e një kurrikule të re nga Administrata Arsimore Lokale, (një ngjarje e shëmtuar kjo), ka çuar në arrtijen e rezultateve të shkëlqyera në testin e matematikës. Një raportim i tillë nga media ushtron trysni në vendimmarrësit e një rajoni tjetër për ta përshtatur edhe ata një kurrikul të till. Megjithatë, duhet të merren parasysh ndryshimet ndërmjet dy rajoneve, si p.sh. ndryshimet në përbërjen social-ekonomike të popullsisë ose në përvojat dhe aftësitë e mësuesve të tyre. Këto ndryshime mund të krijojnë një gjëndje kritike; ajo që ecën në një rajon mund të mos ecë në një tjetër.

    Media e lajmeve, deri sa zëri i vendimmarresve të kurrikulës të dëgjohet përfundimisht, rrallë merret plotësisht me çështjet komplekse të arsimit. Shpesh, ajo jep në publik rezultate jorealiste për arsimin kur i zmadhon arritjet. Në këtë mënyrë, media e lajmeve ushtron në mënyrë të tërthortë ndikimin e saj mbi vendimmarrësit e kurrikulës. 

Detyra Plote