Parimet themlore të së Drejtës Biznesore

Parimet themlore të së Drejtës Biznesore

1. Parimi I autonomisë së vullnetit të palëve është njëri ndër parimet themelore të së Drejtës Biznesoree, sipas së cililt, me dëshirë e vullnet të kontraktorëve përcaktohen dhe rregullohen raportet juridike – biznesore. Organi I pushtetit shtetëror I legjislacionit, raportet e tilla, vetëm në raste të caktuara dhe të jashtëzkonshme, I rregullon.

Vullneti I subjektit të së Drejtës Biznesore, në transaksionet biznesore, duhet të jetë serioz, I shprehur në mënyrë, kohë dhe formë të përshtatëshme dhe, mund të deklarohet gojarisht, shkrimisht, nëpërmjet mjeteve telekomunikative dhe në forme konkludente.

2. Në raportet dhe në punët juridike – biznesore, liria e kontraktore mbështetet në parimin tradicional juridik- civil të saksionimit të lirisë së subjekteve të së drejtës gjatë krijimit dhe modifikimit të punëve juridike. Palët në procedurat kontraktore janë të lirshëm për të konkluduar punët juridike – bizneosre të përshtatëshme për to deeri në limitin, I cili e mbron interesi publik.

3. Në raportet juridike-biznesore, parimi I vlerave të barabarta të ndërsjella të autorizimeve dhe të obligimeve ntë subjekteve të atyre raporteve, është fundamental dhe, përfillja e tij, e siguron punën juridikee- biznesore të drejtë dhe të ligjshme.

Marrëdhënia e barspeshuar ndërmjet subjekteve të raportev juridike-biznesore e quajtur ekuivalencë e prestacioneve është parakusht.

4. Një ndër rregullat fundamentale të raporteve juridike-detyrimore përkitazi me punët juridike-biznesore është parimi I ndërgjegjësinë dhe për ndërshmërinë, I cili për subjektët  e atyre raporteve, kurdoherë është I obligushëm. Në punët juridike – biznsore, në të cilat, vërtetohet se, nga njëra apo nga të gjithë subjektët e tyr ka munguar ndërgjegjshmëria apo ndershmëria, në procedurë të caktuar, krijohët bazë  solidee për anulimin  e tyre.

5. Dëmi është zvogëlimi apo pakësimi I pasurisë së dikujt apo pengimi I rritjës apo zvogëlimit të saj si dhe kur të tjetrit I shkaktohet dhmbje fizike, psikike apo frikë (dëmi jomaterial- moral) dëmi , pram und të jëtë material dhe jomatetrial (moral) ndërsa, dëmi material mund të shprehet si dëm I rëndomtë, realapo si dëm për shkak të pamundësisë apo pengimit të rritjës, të zhvillimit apo të ushtrimit të punës, aktiviteti  apo të veprimtarisë. Fjala dëm, në praktikë, përdorët në kuptime të ndryshme, në të drjtën, nënkuptohet si dëm pasuror, material, monetra apo ekonomik në një anë dhe si dëm jomaterial, moral joekonomik apo si dëm ideal, në anënën tjetër. Dëmtuesi ëshët në detyrim, që të të dëmtuarit, t’ia kompensojë dëmin atëherë kur është fajtor për dëmin e shkaktuar.

6. Në raportet dhë ne punët juridike-biznesore, parimi I zgjidhjes së mosmarrëveshjeve eventuale nëpërmjet marrëveshjës, është një ndër premisat themlore. Raportet përkatësisht punët juridike-biznesore krijohen dhe themeloheen në marrëveshje dhe,  në pajtim të lirshëm të subjekteve të caktuara, ndaj, edhe mosmarrëveshjet eventual duhet të zgjidhen me marrëveshje. Organet e pushtetit shtetëror administrative përaktësisht gjyqësor, në praktikë, I njohin marrëveshjet e subjekteve të raporteve juridike-biznesore me të cilat rregullohen zgjidhjet e mosmarrëvshjeve të caktuara ndërmjet tyre.

7. Në punët juridike-biznesore, parimi I drejtshëmrisë është korrektiv I parimeve tjera dhe I rregullave juridike-detyrimore në përgjithësi, me synimin që, në to të evitohn mundësit  shkaktimit të pasojave negative të paarsyeshme. P.sh.individi I caktuar, edhe kur është I varfër, përkitazi më cështjën juridike-biznesore, është I obliguar të kompesojë dëmin e bërë. Ndërkaqë, poqëse dëmtuesi është I varfur dhe, dëmin e ka bërë pahiri, konform me parimin e drejtshëmrisë , cështja  kontestuse ndërmjet dëmtuesit dhe tee dëmtuarit gjykohet në funksion të zgjidhjës së drejtë të saj, por, me idsa favore të arsyeshme edhe për dëmtuesin.

.

Detyra Plote

Detyrimore - Padi dhe Formulare

KONTRATE MES DY PALEVE
  
       1.Formularë i padisë lidhur me dorëzaninë ?

                        .Formularë i padisë lidhur me dorëzaninë

            1.Padi per permbushjen e detyrimit nga kontrata e dorzanis

                        (neni 997 I ligjit mbi mardhenjet e detyrimeve)

                                                                                                     Varianti 1

                                                                        Gjykates ekonomike te qarkut Prishtinë

Paditësi:  Ndermarrja ekonomike “Festimi” nga Prishtina, rruga “Nëna Terez” nr 2

I padituri: Ndermarrja ekonomike “Fitorja” nga Prishtina, rruga “Deshmoret” nr 13

                                                PADI

                                                                        Për pagimin e shumes prej 15.000 euro

Vlera:___________

1.Me kontraten e dorzanis nr.442. Te dates 19.x.2000, I padituri si dorzan eshte detyruar  qe paditesit si kreditor do t’ia permbush detyrimin e debitorit kryesor, ndermarrjes ekonomike “Festimi” ne Prishtin per pagimin e shumes prej 15.000 euro nga kontrata e shitblerjes e lidhur ndermjet paditesit dhe debitorit kryesor  me 19.x.2000.

     

                                    Provë:-kontrata e dorzanis nr 442 e dates 19.x.2000 ne aneksin A

2.Detyrimin e arritur per pages debitori  krysor nuk e ka permbushur, ashtu qe paditsi propozon qe gjykata ne mbeshtetje te nenit 1004 te ligjit mbi mardhenjet e detyrimeve te nxjerrë.

                                                AKTGJYKIM

I padituri eshte i detyruar tia paguaj paditesit Shumen prej 15.000 euro me kamat 8% nga data e lidhjes se kontrates gjer ne pagesen definitive dhe t’ia kompenzoj  paditsit shpenzimet e kontestit ne afat prej 15 ditesh me kercnim ekzekutimi te dhunshem.

Prishtinë, më___________                                                                              PADITESI

                                                                                                                _________________

                                 2.        KONTRAT PER KREDI

E lidhur më _______, ne_____________,ndermjet palve kontraktuese: Bankes kreditore,te cilen e perfaqeson ____________dhe Ndermarrjes________________te cilen e perfaqeson_____________

Palet kontraktuese u moren vesh si vijon:

                                                Neni 1

Shfrytzuesit te kredis banka I lejon kredin ne shum prej __________(me shkronja____________).

                                               

                                                Neni 2

Per sigurimin e kthimit te kredis ,shfrytezusi I kredis I jep bankes kambialin e avaluar.

                                                Neni 3

Kredia I lejohet per kohen prej________ e do to paguhet shfrytezusit________.

                                                Neni 4

Shfrytezusi eshte I detyruar ta kthej kredin ne kestet mujore ne shum prej_________,qdo muaj gjer me 5 te muajit te kaluar.

                                                Neni 5

Shfrytezusi eshte I detyruar ti paguaj bankes kamaten ne Shumen e kredis sipas kamates prej ______ % ne vit. Nese shfrytezusi I kredis nuk e paguan kestin e arritur, ai eshte I detyruar te paguaj, edhe kamaten vonuese sipas % prej __________.

                                                Neni 6

Ne rast se shfrytzuesi nuk paguan 3 rata te arritura mujore, banka mund ta denoncoj  kontraten dhe te kerkoj pagimin jo vetem per shumat e  arritura por edhe ato te pa arritura.

                                               

                                                Neni 7

Shfrytezusi I kredis detyrohet qe kredin e lejuar ta shfrytezoj vetem me qellim __________________________. Ne rast se shfrytezusi I kredis pushon se shfrytezuari kredin me qellimin e percaktuar ne nenin 1 te kesaj kontrate, banka  mund ta shkeput kete kontrat.

                                                Neni 8

Banka mund ta shkeput kontraten per keto arsye:___________________________________________________________________-.

                                                Neni 9

Shfrytezusi I kredis mund ta kthej kredin para afatit te caktuar per kthim, por eshte I detyruar per kete banken qe ma perpara ta njoftoj banken.

                                                Neni 10

Per qeshtje qe nuk jan parapar  me kete kontrat zbatohen dispozitat perkatese te ligjit mbi mardhenjet detyrimore.

                                                Neni 11

Kjo kontrat quhet e lidhur diten e nenshkrimit te saj nga palet kontraktuese .

                                                Neni 12

Kjo kontrat eshte lidhur ne ___ kopje identike prej te cilave secila pal mban nga  ____ kopje.

                                    PALET KONTRAKTUESE

BANKA:                                                                      SHFRYTEZUESI I KREDIS

_________________                                                  __________________________

            3.         KONTRAT PER SHITJEN E BANESES

E lidhur ndermjet _________________, nga __________________,rruga_____________,si shites, ne njeren ane, dhe _________________ nga ________________,rruga______________,si bleres ne anen tjeter.

                                                            Neni 1

________________________shet, ndersa______________________blen paluajtshmerin e regjistruar ne L.K.rruga nr._______________________, komuna_____________, e cila perbehet nga_________________________________________________________________________.

                                                            Neni 2

Qmimi I shitblerjes eshte kontraktuar ne shum prej ___________( me shkronja__________________) , kopjen te cilen shitesi e verteton me nenshkrimin e kesaj kontrate.  Pjesen e mbetur te qmimit ne shum prej _____ blersi eshte I detyruar tia paguaj shitsit ________________________________________________

                                                            Neni 3

Shitesi e autorizon blersin qe ne baz te kesaj kontrate ta regjistroj ne emer te tij te drejten e shfrytezimit te paluajtshmeris se cekur.

                                                            Neni 4

Shitesi dorezanon  se paluajtshmeria e shitur eshte pron ekskluzive e tij  dhe se ajo nuk eshte e ngarkuar me kurfar ngarkese.

                                                            Neni 5

Blersi merr ne shfrytezim dhe posedim te pa penguar paluajtshmerin e bler qe nga data _____.

                                                            Neni 6

Taksat dhe tatimin, lidhur me paluajtshmerin e bler e heq blersi ne shume prej __________.

                                                            Neni 7

Shpenzimet lidhur me lidhjen e kesaj kontrate si dhe bartjen e se drejtes  se pronsis se paluajtshmeris se shitur  I heq blersi,perveq tatimit ne qarkullim per bartjen e pronsis se paluajtshmeris se shitur te cilat I heq blersi.

                                                            Neni 8

Palet kontraktuese njezeri deklarojn se  heqin dor  qe ta kontestojn  kete kontrat per qfardo shkaku, e po qe se lind kontesti per vendosjen e saj caktohet si gjykat kompetente gjykata komunale ne ____________.

                                                            Neni 9

Kjo kontrat eshte perpiluar ne ekzemplar te mjaftueshum, si per gjykaten ashtu edhe per palet kontraktuese, dhe pasi qe iu lexohet me ze, palet kontraktuese njezeri deklarojn se e pranojn sit e veten dhe e nenshkruajn pa verejtje, me qrast edhe u jepen ekzemplar te mjaftushum te saj.

                                    PALET KONTRAKTUESE

SHITSI                                                                                                 BLERSI

_____________                                                                                              ___________

Data______________

            4.         PADI PER VERTETIMIN E SE DREJTES SE PENGUT

                                                                                    Gjykates komunale ne Prishtinë

Paditsi:N.N. nga Prishtina .rr._____________

I padituri:S.S. nga Prishtina rr._____________

                                                            PADI

                                                                        Per vertetimin e se drejtes se pengut

Vlera____________

1.Paditesi,me 1 janar 1999 ia ka huazuar te paditurit Shumen prej 30.000 dm me kusht qe kete shum ta kthej ne afat prej 2 vjetesh. Me 1 janar 2001. Per sigurimin e pageses se borgjit I padituri ia ka dorzuar paditesit kompjuterin “Pentium 1”. Me qense paditsi ka pasur njohuri te punoj me kompjuter I padituri eshte pajtuar qe paditesi mund ta shfrytezoj kompjuterin gjer ne qastin e kthimit te borgjit dhe shuarjes se pengut.

                                    Prov:-degjimi I paleve

                                                1.______________

                                                2.______________

2.Perkunder marrveshjes se pershkruar ne 1 te kesaj padie, pranimit te shumes se plot te huas , I padituri duke shfrytezuar situatene mungeses se dokumenteve mbi huan dhe pengun, ka filluar te vertetoj se paditesit ia ka dorzuar kompjuterin ne sherbim per nje koh te shkurter dhe I ka ber verejtje paditesit qe te jet I pergaditur qe kompjuterin ta kthej me 13.5.1999

                                    Prove:-shkresa e te paditurit e cila do te paraqitet ne shqyrtim kryesor

3.Me qense I padituri haptazi e mohon ekzistimin e se drejtes se pengut per kompjuterin e pershkruar te paditesit, paditesit I eshte imponuar mbrojtja e se drejtes se vet te paraqes kete padi dhe te propozoj qe gjykata komunale ne Prishtin  pas administrimit te provave te nxjerr aktgjykimin ne vijim.

                                                            AKTGJYKIM

Vertetohet se paditesi per sigurimin e kerkeses se vet  nga I padituri ne vler prej 30.000 dm ne baz te huas ka te drejt pengu kompjuterin  e te paditurit “Pentium 1”. I padituri eshte I detyruar t’ia kompenzoj paditesit shpenzimet e kontestit ne afat prej 15 ditesh me kercnim ekzekutimi te dhunshem.

Prishtinë, më __________

                                                                                                            PADITESI

                                                                                                            ________________

           5. FORMULAR TE KONTRATAVE PER AUTORIZIM

                        1.KONTRAT PER AUTORIZIM

Ndermarrja ekonomike ____________, nga___________ dhe  avokati__________nga _______________, me daten__________,jan marr vesh si vijon:

                                                Neni1

Avokati___________________,detyrohet qe ne emer dhe llogari te kontraktuesit_________________,si I autorizuar ta perfaqesoj ne t e gjitha kontestet para gjykates  se rregullt  dhe ekonomike net e cilat kontraktuesi______________,paraqitet si pal paditese ose e paditur.

                                                Neni 2

I autorizuari eshte I detyruar qe ne baz te kesaj kontrate  te kryej edhe veprime te tjera juridike ne lidhje me kontestet ekonomike net e cilat __________________________________ paraqitet si pal (perpilimi I padis, ankeses dhe parashtresave te tjera) , e te gjitha per shkak te mbrojtjes se te drejtave dhe interesave te kontraktuesve para gjykates ekonomike.

                                                Neni 3

Pala kontraktuese- autorizuesi eshte I detyruar qe te autorizuarit tia shperblej te gjitha shpenzimet e nevojshme dhe te domosdoshme te cilat ky I ben lidhur me kryerjen e puneve  te autorizuesit, si dhe tia paguaj shperblimin sipas tarifes se advokateve.

                                                Neni 4

Autorizuesi eshte I pajtimit qe ne rast te mungesave dhe pengesave te te autorizuarit, zevendsi I autorizuarit te jet_____________

                                                Neni 5

Per te gjitha ato qe I autorizuari vepron per autorizuesin________________ si dhe per te gjitha punet e bera,I autorizuari eshte I detyruar qe me shkrim ta njoftoj autorizuesin  dhe net e njejten koh ne raport tia bashkangjes shpenzimet.

                                                Neni 6

Pagesen sipas kesaj kontrate palet kontraktuese do ta bejne me ane te xhirollogaris se tyre ne bank.

                                                Neni 7

Palet kontraktuese ne tersi I pranojn dispozitat e kesaj kontrate  dhe heqin dor nga kundershtimi per qfardo shkaku.

                                                Neni 8

Per qeshtje qe nuk jan parapar me kete kontrat zbatohen dispozitat perkatese te ligjit mbi mardhenjet detyrimore.

                                                Neni 9

Kjo kontrat quhet e lidhur diten e nenshkrimit te saj nga palet kontraktuese .

                                                Neni 10

Kjo kontrat eshte lidhur ne ____kopje identike prej te cilave secila pal mban nga ______ kopje.

                                                                                    PALET KONTRAKTUESE

                                                                        1.______________________________

                                                                        2.______________________________

                          6.PADI PER REVOKIMIN E DHURATES

                                                                                    Gjykates komunale Prishtine

Paditesi:N.N. nga Prishtina rruga___________

I padituri:S.S. nga Prishtina rruga___________________

                                               

                                                PADI

                                                Per:revokimin e kontrates per dhuraten

Vlera:__________

1.Paditesi me te paditurin ka lidhur kontrat per dhuraten, e cila eshte vertetuar ne gjykaten komunale ne prishtin,me nr. Nr.22/90, sipas te ciles paditesi I ka dhuruar te paditurit parc. Kadastrale nr. 103/20

                                                Prov:-fotokopja e dhurates per kontraten nr.22/80

                                                         -degjimi I paleve

                                                            1._______________  

                                                            2._______________

2.Pas permbushjes se dhurimit, paditesi eshte varfruar gjer ne ate mas  ashtu qe nuk I kan metur kurfar mjetesh per jetes.Paditesi ka pasur edhe dy parcela afer lumit te qytetit,mirpo lumi I cekur ka nderruar rrjedhen e tij,ashtu qe pasuria e tersishme e mbetur e paditesit eshte vershuar nga uji.Tani paditesi nuk ka me asgje nga pasuria e tij e as kurfar mjetesh per jetes.

                                                Prov:-shikimi I gjykates ne vend te ngjarjes.

3.Duke marr parasysh se paditesi nuk ka kurfar mjetesh per jetes I propozohet gjykates komunale ne prishtin, qe pas aadministrimit te provave, te nxjerr aktgjykimin ne vijim:

                                                AKTGJYKIM

Zgjidhet kontrata e dhurates nr.22/90 e lidhur ndermjet paditsit dhuratdhenes , nga njera ane dhe te paditurit- si dhurat marres, nga ana tjeter, e cila eshte vertetuar ne gjykaten komunale ne Prishtine, me nr.___ dhe si e till nuk prodhon efekte juridike. Detyrohet I padituri ti paguaj paditesit shpenzimet e kontestit.

Prishtinë më__________                                             PADITESI  ___________________

                        7. PADIA PAULIANE

 Padia pauliane eshte padi e veqant per mohimin e puneve juridike. Me kete padi mund te mohohen ato pune te të cilat debitori me qellim e zvogelon masen e pasurise ndaj kreditorit. Te kjo padi bejn pjes 3 persona. Debitori i cili e zvogelon me qellim masen e pasurise. Kreditori i cili esht demtuar me punen juridike, dhe Personi i trete te cilit Debitori ia tjeterson pasurine.

Qellimi kryesor i padise pauliane eshte te mbroje interesin e kreditorit duke kundershtuar veprimet e debitorit te pandergjegjshem, me ngritjen e padise pauliane kerkohet qe veprimi juridik i goditur i debitorit te behet pa efekt vetem ndaj kreditorit d.m.th qe sendi qe ka dal nga pasuria e debitorit te kthehet ne pasurine e tij per pagimin e kreditorit, p.sh. nese debitori i jep sendin personit te trete me padi pauliane ky send i kthehet debitorit perseri.

Detyra Plote