INTERNETI DHE TEKNOLOGJIA NË MËSIMDHËNIE

DETYRË KURSI

TEMA: INTERNETI DHE TEKNOLOGJIA NË MËSIMDHËNIE

1.      Përmbajtja

2.      Hyrje

3.      Çfarë është interneti?

4.      Përse mund të shfrytëzohet interneti?

5.      Tipet e komunikimit në internet

6.      Interneti dhe mësimdhënia

7.      Çfarë është tik?

8.      Rëndësia e tik-ut

9.      Tik-u në edukim

10.  Avantazhet e përdorimit të tik në mësimdhënie

11.  Benefitet nga shfrytëzimi i kompjuterit gjatë mësimit

12.  Studim

13.  Përfundime

14.  Literatura

HYRJE

            Gjëja më e rëndësishme në jetën humane është komunikimi. Në prehistori, njeriu në vend të ligjëratës përdorte mimikën, lëvizjet e trupit. Nevoja e njeriut për një komunikim më të mirë, bënë që të zhvillohet ligjërata. Ky ishte një hap i madh dhe i rëndësishëm në evolimin human. Më vonë kur njeriu filloi të mësojë të shkruajë, ai mundi të dërgojë mesazhe larg banesës së tij. Me zbulimin e elektricitetit, si telefoni dhe më vonë kompjuteri, sot teknologjia e komunikimit ka arritur një nivel që përveç transferimit të mesazheve, por edhe pikturave me ane të videotelefonave. Makina e shekullit XXI, kompjuteri, është gati në çdo shtëpi dhe po bëhët një mjet i nevojshëm. Posta e re elektronike, e-mail, në të cilën mund të dërgojmë edhe piktura të lëvizshme, tashmë ka zhvlehtësuar postën e letrave. Me ndihmën e sateliteve të shumtë, ne mund të realizojmë lidhje telefonike dhe video në çdo pjesë të botës. Por, teknologjia e komunikimit nuk mbaron këtu. Çdo ditë zbulohen gjëra të reja që e bëjnë komunikimin më të lehtë.

ÇFARË ËSHTË INTERNETI?

            Interneti është rrjet masiv që përbëhet nga rrjetet tjera, pra një infrastrukturë e rrjeteve kompjuterike. Ai lidh miliona kompjutera nga gjithë globi duke formuar një rrjet të tillë ku secili kompjuter mund të komunikojë me kompjuterin tjetër kudo në botë, me kusht që të dy janë të lidhur në internet.

Që dy kompjutera në internet të jenë në gjëndje të komunikojnë midis tyre nevojiten disa kushte:

Ø  Një kanal komunikimi (koaksial, telefonik, fibër optike, radiovale)

Ø  Një ndërfaqe që lidh kompjuterin me mjetin e transmetimit (karta e rrjetit, modemi)

Ø  Një gjuhë e përbashkët për komunikim. Në një rrjet të madh si interneti të gjithë kompjuterat duhet të përdorin të njëjtin protokoll, një bashkësi rregullash që përcaktojnë strukturën e mesazheve. Protokolli i internetit garanton transmetimin e të dhënave.

  PËRSE MUND TË SHFRYTEZOHET INTERNETI?

Burim informacioni: përmes motorëve të kërkimit, faqeve web etj

Komunikim: nëpërmjet internetit mund të komunikoni me të gjithë botën me mesazhe, video konferenca, chat.

Biznes dhe marketing: nëpërmjet internetit firmat kanë mundësi të krijojnë lidhje elektronike me filialet e tyre, mund të pranojnë porosi, të ofrojnë konsulencë ose shërbime të ndryshme.

Studime dhe kërkime shkencore: pothuajse të gjitha universitetet, shkollat e larta e të tjera u vënë në dispozicion studenteve të tyre lidhje falas me internetin.

Shërbime bankare (home banking): me ndihmën e internetit ju mund të kryeni në çdo vend të botës veprime bankare

Lojra: në internet është i mundur edhe zhvillimi i lojrave të ndryshme.

 TIPET E KOMUNIKIMIT NË INTERNET

Interneti është “Shtëpia e Informacionit” dhe pikërisht për ta bërë këtë informacion sa më të lehtë për tu ndarë dhe arritur është zhvilluar shkenca e komunikimit në rrjet dhe normalisht dhe mjetet e komunikimit ku do përmendim ato më të rëndësishme duke evituar rendin kronologjik të tyre.

Zines dhe EZines janë nga format më të vjetra të komunikimit derivojnë nga ‘magazines’ dhe janë lloj revistash online, zakonisht në formate tekst ku ndahet informacion i shkruajtur nga grupe të caktuara të cilat zakonisht nuk kanë si prirje ndarjen e madhe të informacionit por janë të drejtuar një grupi të klasifikuar lexuesish, një shembull të një faqejë të tillë mund ta shohim tek textfiles.com, zakonisht është një webserver që pret lidhje në portën 80 dhe vizitorët përdorin web-browser (firefox, opera, safari, links etj).

E-MAIL ose Internet Mail, edhe kjo është një nga format më të vjetra që sot njihet më shumë e zhvilluar në formën e saj web-mail si psh hotmail, yahoo-mail, apo i preferuari Gmail. Posta elektronike ose e-mail, lejon që informacioni të dërgohet midis kompjuterave dhe njerëzve në internet. Ajo është burimi më shumë i përdorur në internet. Ashtu siç, një letër që ne shkruajmë mund t'a dërgojmë në shumë adresa ashtu dhe një mesazh elektonik mund të dërgohet në një ose më shumë adresa e-mail-i.

Mailing-Lista edhe kjo një formë goxha e vjetër e komunikimit në internet. Në këtë rast kemi një program: psh GNU Mailman, tek i cili regjistrohen përdoruesit dhe komunikimi bëhët në bazë të dërgimit të email-ve, kur dërgohet një email nga një përdorues email-i i shkon të gjithë grupit, dhe nga njëra anë është goxha formë e mirë komunikimi dhe sot.

IRC-  këtu kemi të bëjmë me të ashtuquajturin “chat”. Kjo formë komunikimi e internetit, vjen me kanale dhe në formën e komunikimit në kohë reale midis përdoruesve duke ofruar ‘kanale’ në të cilat përdoruesit flasin më njëri-tjetrin në kohë reale. Chat-i në rrjet është një mënyrë të komunikuari që konsiston në dërgimin e mesazheve me tekst njerëzve që ndodhen në të njëjtën dhomë chat-i në të njëjtën kohë.

WebFaqet - kjo është forma më e përhapur sot, ku përfshihen forumet, blogjet, portalet. Në përgjithësi mund të jenë dhe faqe të veçanta ku psh mund të shkruhen vetëm letra, mund të ndahen programe apo mund të jenë faqë për zhvillime projektesh, faqe reklamuese të bizneseve të ndryshme, faqe me shërbime, faqe multimediale me video (youtube) dhe foto etj. Kjo është një kategori shumë e gjerë e cila përfshin një pjesë të mirë të asaj që nga shumica quhet ‘internet’ ndërkohë që në realitet është vetëm një pjesë e vogël.

File Sharing (ndarja e skedarëve)- edhe kjo është një mjet ‘komunikimi’, zakonisht përdoret për të ndarë informacion jo të ligjshëm ku thyhen të drejtat e autorit. Një skedar mund të dërgohet me anë të e-mail tek konsumatorët, kolegët dhe shokët në formën e shtesës ose attachment. Mund të ngarkohet në website që pastaj të mund të shkarkohet lehtë nga të tjerët.

VOIP - (Voice over Internet Protocol) është një teknologji që ju lejon të bëni telefonata dukë përdorur lidhjet e internetit në vend të një lidhjeje telefonike (analoge). Përdorimi i VoIP është i dobishëm sepse ka kosto më të ulët dhe është më funksional se rrjetet tradicionale të telefonisë. Ju mund të merrni telefonin tuaj VoIP në një udhëtim dhe duke e lidhur atë me internetin kudo që të ndodheni do të merrni telefonata në numrin tuaj.

IM ose Instant MessagingIM (forma e shkurtër e “mesazheve në kohë reale – instant messaging”) është një platformë tjetër ku shkëmbehen mesazhe tekst nëpërmjet internetit. Shumë të rinj e pëlqejnë këtë mënyrë të komunikuari duke qenë se është e shpejtë dhe zhvillohet në kohë reale. Është pak a shumë si të flasësh në telefon ose ballë për ballë sepse ju e dini që personi me të cilin po komunikoni është atje dhe ju kthen përgjigje të menjëhershme.

AOL Instant Messenger (shpesh quhet dhe AIM) dhe Windows Live Messenger (i cili më parë quhej MSNMessenger) janë dy forma të shërbimeve IM më të njohura.

Video Konferencat - një tjetër formë komunikimi e ideuar për të ndarë audion dhe videon në dy drejtime në të njëjtën kohë, dhe kjo është një teknologji paksa më e komplikuar, gjithsesi.

Forume diskutimi – janë ambiente të diskutimit rreth tematikave specifike, ku shkruhen mesazhe të ndryshme të cilat janë të lexueshme për cilindo. Secili mund të japë mendimin e tij publikisht ndaj këtyre mesazheve ose privatisht me e-mail.

Sot, realiteti është se të gjitha këto shërbime shumë programues po përpiqen që ti sjellin si një paketë AIO (all in one) duke u munduar të përfshijnë të gjitha shërbimet në një. Dhe shpesh i gjejmë të përziera me njëra-tjetrën.

INTERNETI DHE MËSIMDHËNIA

Qëllimi: Përdorimi i internetit në aktivitete didaktike për arritjen e objektivave pedagogjike.

Interneti ofron një mënyrë liberale të të mësuarit. Teknologjitë e reja në mësimdhënie paraqesin mjaft avantazhe. Një ndër këto është fakti që nxënësit kur janë duke punuar në kompjuter, mund të përpiqen të bëjnë një ushtrim, mund të dështojnë në fillim, por mund të rifillojnë, pa frikën e të qenit i gjykuar nga dikush, pra gjithçka është e lirë për ta.

Kompjuterat dhe aksesi në internet përmisojnë cilësinë e edukimit. Kjo lidhet me faktin që interneti shihet si një mjet i rëndësishëm për të gjetur burime të reja që ndihmojnë në arritjen e standarteve të reja. Mësuesit e trajtojnë internetin si një mjet kërkimi, në aktivitetet e përditshme si komunikimi me nxënësit, prindërit apo mësuesit e tjerë, ose për aktivitete organizative. Mësuesit e përdorin internetin për të ndërtuar projekte dhe leksione të reja, për të modifikuar planet e leksioneve.

Si e përmirëson interneti proçesin e mësimdhënies?

Ju mund të përdorni  internetin për të shtuar vlera, për të menaxhuar klasën tuaj ose për të  përmirësuar planifikimin dhe shpërndarjen e leksioneve tuaja.

Të pajisni nxënësit me motivim:

Të lejosh nxënësit të përdorin internetin për të mësuar, ju jep një motiv për të punuar veçanërisht nxënësve që janë mërzitur me mënyrat tradicionale të shpërndarjes së informacionit, duke ndihmuar tek këta nxënës që nuk kanë interesin e duhur të asimilojnë mirë informacionin.

Të zbuloni nëpërmjet pyetjeve:

Duke përdorur internetin për aktivitete edukative sigurojmë një mënyre tjetër për të zbuluar përmes pyetjeve, dhe për vlerësim kritik të informacionit. Për t’i dhënë përgjigje pyetjeve të nxënësve mësuesi duhet të përdorë për qëllime edukative internetin. Nëse nuk e bëjmë do të ndihemi në siklet nga pyetjet e disa nxënësve.

Të fitosh njohuri duke komunikuar:

Përdorimi konstant i njohurive përmirëson të kuptuarin dhe memorien afatgjatë. Komunikimi është një mënyrë e përdorimit të njohurive. Interneti mundëson komunikim të shpejtë pavarësisht barrierave gjeografike dhe u ofron nxënësve një mundësi për të komunikuar herët në jetë me një rreze të gjërë të njerëzve.

Plane leksionesh të mirë projektuara:

Burimet dhe mundësitë për komunikim që ofron interneti ndihmojnë të hartoni plane leksionesh dhe detyra që kombinojnë zgjidhjen e problemit, shkrimin, të menduarit kritik, zbulimin dhe eksplorimin. Leksione të disenjuara në mënyrë të tillë inkurajojnë nxënësit të bëjnë pyetje, të përfshihen në proçesin e të mësuarit.

Menaxhim i klasës:

Ne mund të dërgojmë leksionet tek nxënësit, problema për detyra shtëpie, teste, nëpërmjet rrjetit duke mundësuar që nxënesit t’i aksesojnë ato nga shtëpia, bibloteka ose nga çdo vend tjetër.

Avantazhet e nxënësve që përdorin internetin për të mësuar

Më poshtë prezantohen disa faktorë të rëndësishëm se pse duhet të inkurajojmë studendët të përdorin internetin për të mësuar:

Faktori motivues

Komunikim i shpejtë

Akses në informacion

Aktivitete interaktive

Të mësuarit bashkëpunues

Materiale për kërkim shkencor

Nxit aftësi shkruese

Disavantazhe të përdorimit të internetit në mësimdhënie

Përdorimi i internetit në mësimdhënie nuk është pa probleme, disa nga problemet që ndeshen janë:

Site të papërshtatshëm.

Shkelje e privatësisë së nxënësve që mund të dëmtojë jetën e nxënësve. 

Informacione të papërshtatshëm për moshën.

Kohë parapërgatitore (navigimi në Internet, shkarkimi, përshtatja e informacionit për nevojat tuaja).

Mungesë e ndërveprimit nxënës-mësues.

Përgjegjësi të reja administrative për mësuesin dhe shkollën.

ÇFARË ËSHTË TIK?

                        Bota karakterizohet nga ndryshime të shumta dhe të shpejta, një pjesë e të cilave ka ardhur dhe nga zhvillimi i shpejtë i teknologjisë së informacionit dhe komunikimit. Arsimi duhet t’u përshtatet ndryshimeve të vazhdueshme të teknologjisë, dhe t’i përdorë ato gjerësisht në procesin mësimor. Këtyre ndryshimeve arsimi duhet t’u përgjigjet, me ritme të shpejta, me zhvillime të brendshme sasiore e cilësore për të transmetuar njohuri e aftësi sistematike, koherente e të qëndrueshme te nxënësit, duke i reflektuar më pas këto në shoqëri për krijimin e një të ardhmeje më pozitive për të gjithë.

                        Në epokën e zhvillimit të teknologjisë së informimit dhe komunikimit, përdorimi i kësaj teknologjie gjatë procesit mësimor është bërë një domosdoshmëri për mësuesit. Ky zhvillim lidhet drejtpërsëdrejti me përditësimin e njohurive dhe të aftësive të reja në fushën e edukimit nga mësuesi. Teknologjia ka fuqinë dhe potencialin për të transformuar mjedisin profesional të mësimdhënies. Ajo ndikon mësimdhënien e suksesshme dhe u krijon mundësi mësuesve për të mësuar dhe bashkëpunuar me njëri-tjetrin, nëpërmjet shkëmbimit të ideve e përvojave dhe zgjidhjes së problemeve të përbashkëta pedagogjike.

  Teknologjia e informacionit Shoqata e Amerikës (ITAA) e përcakton Teknologjine e informacionit si:

"Studimin, projektimin, zhvillimin, zbatimin, mbështetjen apo menaxhimin e informacionit bazë të sistemeve kompjuterike, veçanërisht aplikacionet software dhe hardwaret kompjuterike."

RËNDËSIA E TIK-UT

            Para shekullit të njëzetë, tre mjetet kryesore të mësimit ishin mësuesi, teksti dhe tabela e zezë. Librat, letrat, lapsat ishin mjetet themelore për të hyrë në komunikimin dhe shkëmbimin e informacionit. Shekulli i njëzetë, solli mbizoterimin e teknologjisë në arsim.

Shumë individë do të argumentojnë se kjo është ende e vërtetë sot, por nuk mund të mohohet ndikimi në rritje i teknologjisë në arsim.

            Roli i mësuesit si burimi kryesor i informimit në klasë ka ndryshuar në të mësuarit organizativ, i cili çon nxënësit apo studentët për të kërkuar informacion të pavarur. Një tipar dallues i arsimit në të gjitha nivelet në vitet e fundit është përfshirja e teknologjisë në procesin e të mësuarit.

            Përdorimi i teknologjive të reja përbën një nga ndryshimet më dramatike në arsim. Kombinimi i kompjuterave dhe i përparësive të tjera teknologjike, si: videove me karakter didaktik, hiperteksteve e programeve të tjera përbën një aspekt reformues në fushën e arsimit. Në të gjitha vendet e botës janë bërë përpjekje të vazhdueshme për të inkorporuar arritjet teknologjike në mjedisin shkollor dhe për t’i pajisur ato me infrastrukturë informatike.

            Përdorimi i teknologjisë së komunikimit dhe të informacionit gjithnjë e më shumë në të gjitha aspektet e shoqërisë, bën të rëndësishëm futjen e TIK-ut si një lëndë me rëndësi të veçantë. Kjo bën të mundur që përdorimi produktiv dhe i besueshëm i TIK-ut të trajtohet si një mundësi thelbësore për jetën. Kjo lëndë përfshin jo vetëm mjeshtërinë e aftësive teknike, por edhe kuptueshmërinë për të zbatuar dhe aplikuar këto aftësi në jetën e përditshme, deri dhe në punësimin e nxënësve, menjëherë pas përfundimit të gjimnazit. TIK-u u krijon mundësi nxënësve të marrin pjesë dhe të angazhohen në shoqërinë bashkëkohore.

  TIK-U NË EDUKIM

            TIK nënkupton të gjitha llojet e teknologjisë, të cilat përdoren për të shfrytëzuar dhe manipuluar informacionin, pra kemi një kombinim të Teknologjisë me Informacionin dhe Komunikimin. TIK në edukim kuptohet si një implementim i pajisjeve dhe mjeteve teknologjike në procesin mësimor për të regjistruar dhe përpunuar informacionin në formë digjitale.

            Përdorimi i teknologjisë në shkollat tona ka ndryshuar në mënyrë të ndjeshme këto vitet e fundit. Kështu, për të pajisur nxënësit me aftësitë e nevojshme teknologjike, duhet të përdorim metoda të reja të të mësuarit në krahasim me metodat e përdorura në të mësuarit tradicional. Teknologjia dhe mjetet teknologjike janë bërë pjesë e edukimit në shkolla dhe synimi është të përdorim teknologjinë në klasa si një mjet që zhvillon dhe nxit më tej procesin e të mësuarit. Nxënësit, nga përdorimi i këtyre mjeteve të reja teknologjike kanë përfituar aftësi kompjuterike, aftësi të cilat do të mund t`i përdorin në të ardhmen në vendet e tyre të punës. Shkollat në sisemin arsimor shqiptar kanë krijuar një infrastrukturë teknologjike, e cila optimizon integrimin e teknologjisë në procesin edukativ.

Përdorimi me efikasitet i teknologjive të reja që mbështet procesin e të menduarit te nxënësit, rrit aftësinë e nxënësit për t`u përqendruar në mësim, përmirëson të kuptuarit dhe transferon përmbajtjen në një memorje afatgjatë. Duke u mbështetur në këtë arsyetim, është synuar t`i kthejmë klasat tradicionale në klasa të konceptuara mbi bazën e teknologjisë. Ky proces kërkon që mësuesit të pajisen me aftësitë e duhura teknologjike dhe të mësojnë të përdorin mjetet e reja teknologjike që mbështesin procesin e mësimdhënies te nxënësit dhe progresin e tyre.

Ja disa nga teknologjitë që mësimdhënësit duhet të përdorin:

Kompjuteri: Shihet si një nga teknologjitë më të nevojshme në fushën e mësimdhënies, deri para pak kohësh ai konsiderohej si një risi, tashmë ai është i domosdoshëm për shkak të orientimeve teknologjike që kanë përfshirë mësimdhënien.

USB: Është njëra nga teknologjitë më të përparuara përsa i përket ruajtjes dhe transmetimit të informacioneve të ndryshme, ato ekzistojnë në madhësi të ndryshme dhe janë pjesë e pandashme tashmë e realitetit arsimor.

CD/DVD: Janë mënyrat e vjetra të transmetimit dhe të ruajtjes së materialeve. Por që janë mjaft frytdhënëse në rastet e prezantimeve të ndryshme.

Aparatet fotografike dixhitale shumëfunksionale: Këto paisje kanë mjaft rëndësi në fushën e mësimdhënies së gjuhëve të huaja, pasi me anën e tyre realizohet regjistrimi dhe prezantimi i aftësive të çdonjërit nga nxënësit përsa i përket aftësimit gjuhësor.

Interneti: Është teknologjia e cila ka revolucionalizuar mësimdhënien në çdo skaj të botës. Me anën e tij, tashmë mësuesi nuk është e vetmja pikë e referimit, por është koodinatori i hyrjeve të reja në kulturën arsimore të nxënësit.

Tabela Interaktive: Është një teknologji mjaft e përparuar e cila ende nuk është futur në masë në sistemin arsimor shqiptar, por ama për shkak të thjeshtësive, risive dhe avantazheve që ajo paraqet, është mjaft e dëshiruar në dobi të punës së tij (saj) nga çdo mësimdhënës.

Video Projektori: Është një teknologji e cila gjendet mjaft në sistemin arsimor shqiptar. Me anën e tij realizohet prezantimi i punimeve të ndryshme në fushën didaktike dhe shkencore. Në të vërtetë ai është paraardhës i tabelës interaktive, por ama për vetë kushtet e sistemit tonë arsimor ai ngelet si teknologjia më e përparuar e cila përdoret në mësimdhënie.

  AVANTAZHET E PËRDORIMIT TË TIK NË MËSIMDHËNIE

Fillimisht mësuesit duhet të dallojnë qartë lidhjen midis përdorimit të TIK dhe programit  të mësimdhënies.

Ne duhet të dijmë ta përdorim teknologjine para se të mësojmë me ndihmën e saj.

Ne përdorim teknologjinë për të mësuar të njëjtat gjëra si më përpara sepse TIK na lejon që të kemi një mësimdhënie: më të lehtë, më të shpejtë, më efikas.

Shtrirje në një gamë më të gjerë materialesh njëkohësisht.

Kemi të bëjmë edhe me një barazi mbi zgjedhjet e akseset e informacioneve. Përshembull edhe nxënësit e krahinave rurale të izoluara kanë mundësi të kenë informacione mjaft të vlefshme për mësimdhënien.

BENEFITET NGA SHFRYTËZIMI I KOMPJUTERIT GJATË MËSIMIT

Mbajtja dhe drejtimi vëmendjes

Kompjuteri e tërheq vëmendjen me ndihmën e ngjyrave, zërave dhe fotografive interesante. Vëmendja është më e madhe para kompjuterit pasi që njohuritë fitohen përmes lojës.

Shembull: Nxënësit të cilët kanë probleme me sjelljen (nxënës hiperaktiv, nxënës me vështirësi gjatë mësimit) mund të kenë vëmendje më të gjatë para kompjuterit gjatë mësimit klasik.

Kënaqësia

Kompjuteri është burim i kënaqësisë, që paraqet faktor të rëndësishëm për sukses. Çdo detyrë e kryer me sukses për të cilën nxënësi merr lavdërime i jep vetë besim dhe e rritë dëshirën e tij për sukses.

Autonomia

Kompjuteri lejon që të tejkalohen një pjesë të mossukseseve me të cilat zakonisht has nxënësi kur punon me mjetet shkollore. Nxënësi mund të realizojë ndonjë aktivitet në tërësi me pjesëmarrje minimale të personit të tretë, i cili do t’i ndihmojë gjatë punës me veglat.

Shembull: Nxënësi me paralizë cerebrale ka vështirësi gjatë të shkruarit me laps në fletore. Përjeton pengim dhe mossukses gjatë realizimit të këtij aktiviteti. Me ndihmën e aparateve asistive dhe kompjuterin pavarësisht shkruan, është më i shpejtë dhe i lumtur për kryerjen me sukses të aktivitetit.

Përshtatshmëria

Llojshmëria e mbështetjes dhe të veglave teknike lejon që të përshtatet vegla kompjuteristike dhe/ose përmbajtjet e nxënësve të ndryshëm.

Shembull: Aparatet e ndryshme asistive dhe softueri përshtatet ndaj nevojave, mundësive dhe interesimeve të çdo nxënësi. Nuk ekziston nxënës me nevoja të veçanta arsimore i cili nuk do të mund të përdorë kompjuter.

Ndjenja e vlerësimit

Kompjuteri ofron ndjenjë të vlerësimit dhe vetë vlerësimit të nxënësit. Ai është burim i marrjes së përgjegjësisë dhe pjesëmarrje në grup dhe kontribuon në stabilizimin e sjelljeve.

Shembull: Nxënësi me vështirësi gjatë mësimit nuk i njeh në tërësi ngjyrat dhe format. Për këtë qëllim në orën e matematikës përdor vizatim për ngjyrosje, ku format e ndryshme duhet të ngjyrosen me ngjyra themelore. Vizatimi është ngjitur në klasë, ndërsa nxënësi është lavdëruar. Herën e ardhshme me kënaqësi i prin aktivitetit, më lehtë e kryen dhe është i kënaqur pasi që nxënësit tjerë kanë mendim pozitiv për atë.

STUDIM

Njerëzit bashkëveprojnë me mjetet teknologjike moderne dhe i përdorin ato për arsye nga më të ndryshmet. Këto dy persona që shihni në këtë pamje po komunikojnë me njëri-tjetrin. Ato po flasin dhe mund të shihen nëpëmjet Webcamerës edhe pse nuk janë pranë njëri- tjetrit fizikisht. Ato mund të jenë me mijëra e qindra kilometra larg. Pra interneti me gjithë ekipin e tij fizik (kompjuterin, webcameren, E-mail, MSN, Facebook etj.) bën të mundur lidhjen e komunikimin mes njerëzve kudo që të ndodhen qoftë brenda kufijve shqiptarë qoftë edhe jashtë tyre.

Për të parë se çfarë efekti ka teknologjia, kam vendosur që të vëzhgoj përdorim e teknologjive të reja te nxënësit e shkollës “Shote Galica”, Fushë Krujë. (Zgjodha këtë shkollë pasi këtu kam mbaruar shkollën e mesme, dhe aktualisht jam mësuese e Informatikës).

Pyetësori për përdorimin e teknologjive të reja:

Shënim: Në pyetësor janë pyetur nxënësit e klasave te X(dhjeta) që janë rreth 470 nxënës.

Sa kompjutera keni në shtëpi?

Asnjë                           b) Një                          c) Dy ose më shumë

Përveçse në shtëpinë tuaj, e përdorni kompjuterin në vende të tjera?

Jo         b) Po, në shkollë          c) Në qendër (Internet kafe)   d) Tek të njohurit

Ndër të gjithë nxënësit e pyetur kanë thënë se e përdorin më së shumti në shtëpi, por shpesh shkojnë edhe në Internet Kafe për veprimet e tjera të nevojshme, siç është që të printojnë, të skanojnë, të kërkojnë informacion në internet etj.

A keni internet në shtëpi?

Po                    b) Jo

Për çfarë e përdorni internetin më tepër?

Facebook                  b) Kërkime shkollore          c) Për të shkarkuar muzikë

  d)   Për të luajtur             e) E-mail                             f) Tjetër

Sa kohë keni që e përdorni Internetin ?

Në përgjithësi nxënësit e përdornin Internetin që prej 3-4 vite. Ato i ka ndihmuar shumë fakti që e kanë internetin në shkollë ku gjatë orëve të informatikës kanë mësuar si t`i përdorin programet bazë të kompiuterit, dhe nganjëherë e kanë shfrytëzuar për të hyrë në Internet.

 Sa orë në ditë rrini në Internet?

1 orë                b) 2 orë            c) Më shumë                d) Asnjë orë

A ju pëlqejnë më shumë orët e mësimit kur mësuesi shpjegon në tabelë, flet e ju mbani shënime apo kur mësuesi përdor laptopin me projektor?

Të gjithë nxënësit ishin dakord kur thonin se orët e mësimit të shoqëruara me mjete teknologjike ishin më të këndshme. Me kompjuter mund të dëgjojmë qoftë këngët ose ndonjë tekst në gjuhë të huaj, me zërin e një të huaji që të mësojmë më mirë shqiptimin e saktë të fjalëve. Nxënësit gjithashtu pohojnë se orët e mësimit me projektor janë më të pëlqyerat dhe se gjatë këtyre orëve mësojnë çuditërisht shumë më lehtë. Kjo shpjegohet nga fakti se nxënësit i kushtojnë vëmendje më të madhe zërit dhe pamjes (imazhit të paraqitur nga projektori), që i ndihmon në memorizim.

 A e ka ndryshuar përdorimi i internetit kohën tuaj (organizimin e ditës)?

Pjesa më e madhe e nxënësve pohon se nganjëherë kur është në internet dhe u duhet të bëjnë detyrat, e humbin sensin e kohës dhe nga kureshtja për të parë faqe të ndryshme të internetit harrohet fare dhe mund të rrijë me orë të tëra para kompjuterit pa lëvizur fare. Shpesh herë janë prindërit që i bërtasin dhe i kujtojnë që duhet të bëjnë gjëra të tjera. Disa ankohen se kanë dhimbje dhe skuqje në sy, dhe efekti tjetër mjaft problematik në kohët e fundit në të gjithë botën është se fëmijët ashtu si të rriturit nuk lëvizin më por që qëndrojnë përpara kompjuterit pa lëvizur. Kështu ato vuajnë nga problemet e mbi peshës që sjellin shumë probleme të tjera që ndikojnë negativisht në organizmin tonë.

Detyrat e ndryshme që ju japin mësuesit preferoni t`i bëni me shkrim dore apo parapëlqeni t`i bëni në kompjuter?

Pjesa më e madhe e nxënësve pohon se parapëlqejnë t`i bëjnë detyrat me kompiuter, sidomos për projektet që shërbejnë për të konkuruar mes klasave, sepse me anë të kompjuterit ato mund ta bëjnë detyrën shumë interesante. Kështu ato mund të ndryshojnë shkrimin sipas dëshirës (llojin dhe madhësinë), të nënvizojnë fjalët që duan të vënë në dukje, mund t`i bashkangjisin foto, piktura, grafikë, ngjyra, efekte të veçanta etj. Ndjejnë një kënaqësi shumë të madhe kur i prezantojnë ato në projektor para konkurentëve të tjerë, dhe ndjehen shumë krenarë kur mësuesi i lavdëron për punën e bërë, dhe sidomos për prezantimin (paraqitjen).

Ju që keni internet në shtëpi dhe që e përdorni çdo ditë, si do ndjeheshit po t`jua heqin Internetin për afro 2-3 muaj?

“Nuk arrij ta imagjinoj të rri pa internet… Mbase do shkoja në Internet Kafe, pasi interneti është bërë tashmë pjesë e jetës sime”- thotë një nxënëse.

Konkluzion i pyetësorit:

            Të rinjtë e sotëm, siç vihet re edhe nga përgjigjet e pyetësorit, janë shumë të lidhur me botën e internetit. Dhe falë kurrikulës së re ato zhvillojnë si lëndë më vehte dhe kanë mundësi që jo vetëm që të mësojnë përdorimin e kompjuterit, por mund të shfrytëzojnë bazen materiale të laboratorit të informatikës dhe të punojnë për detyrat apo punimet e tyre të ndryshme që kajnë të bëjnë edhe me internetin. Kështu, nxënësit janë gjithmonë në kontakt me mjetet e reja teknologjike që do t`i shërbejnë shumë edhe në të ardhmen.

            Vlen të theksohet se disa nga nxënësit janë shumë të varur nga përdorimi i internetit, duke e konsideruar atë si një “virus”. Gjithashtu u vu re nga përgjigjet se pjesa më e madhe e të rinjve zotëronin të paktën një kompjuter. Ajo çka është më e rëndësishme është fakti se nxënësit i pëlqejnë shumë orët e mësimit të shoqëruara me mjetet teknologjike, duke ja bërë orën më të këndëshme, dhe duke ja lehtësuar procesin e të nxënit me anë të pamjeve të ndryshme që paraqiten me kompjuter dhe video-projektor, kështu ora e mësimit bëhet më konkrete dhe më e dashur për ta.

Ja këshilloj çdo mësuesi që të integrojnë sa më shumë mjetet teknologjike në metodat e tyre të mësimdhënies.

PËRFUNDIME

            Nga ky punim i bërë dalim në konkluzionin që megjithëse investimet dhe dëshira e mirë në futjen e teknologjisë në ndihmë të aktiviteteve pedagogjike, ende ekzistojnë probleme të tilla shoqërore, kulturore të cilat e zbehin nganjëherë rëndësinë e kësaj “arme” të fortë në duart e nxënësve.

Nga ky punim dola në përfundimin se:

Nevojitet një pregatitje më e mirë e mesuesve të vjetër në përdorimin e teknologjisë. Frika e të resë bën që në shume raste, eksperiencat e reja te shihen si të dyshimta nga ana e mësueve të vjetër të cilët tashmë nga vetë formimi i tyre me anën e një ideologjie dhe metodologjie pune të vjetër, por që ka qënë mjaft frytdhënëse, janë mjaft skeptikë përsa i përket futjes së teknologjisë në mësimdhënie.

Duhen kualifikuar edhe trajnues të cilët duhet të merren me aftësimin teknologjik të stafit pedagogjik, gjë e cila do të mundësonte një përdorim sa më efikas të këtyre risive teknologjike në mësimdhënie.

Në të vërtetë po propogandohet shumë teknologjia në mësimdhënie, por ama ka ca raste, siç e përmendëm edhe më lart, që teknologjia mund të shihet si një mjet i cili e dëmton procesin mësimor.

Ka mësues të cilët të nisur nga dëshira përsonale për të sjellë risi në mësimdhënien në vendin tonë, i kushtojnë një rëndësi më të madhe se duhet teknologjisë, duke shpënë vërtet në atë që ne quajmë “zevëndësim të mësuesit” nga teknologjia, pra me këto veprime ato vënë në dyshim statusin dhe rolin e mësuesit në arsimimin e brezave të ri.

Por ama vërtet që edhe programet ekonomiko-orientuese të ndërmarra në favor të informatizimit të sistemit arsimor kanë dhënë mundësinë që tani mësimdhënia të jetë më atraktive dhe tashmë të kemi një bashkëpunim paralel mes mësuesit dhe nxënësit duke ju shmangur asaj metodës së vjetër të bashkëpunimit të tërthortë, ku mësuesi ishte i vetmi mjet informacioni dhe shpeshherë kthehej në rolin e një cicëroni që transmetonte thjesht materialin pedagogjik pa i dhënë hapësirë përdorimit të prakticitetit në mësimdhënie

LITERATURA

Material nga libri: Teknologjia e informacionit dhe komunikimit në shkolla,

Autorët: Eva Cipi, Alketa Hyso, Dezdemona Gjylapi, Eljona Proko, Mejola Kodra

Tiranë 2012,/

Detyra Plote

MËSIMDHËNIA DHE TË NXËNIT

MËSIMDHËNIA DHE TË NXËNIT

Nënçështjet :

1.      Mësimdhenia: art, shkence dhe shumë punë

2.      Roli i psikologjisë së edukimit

3.      Cdo të thotë të japësh mesim? Ckuptojme me mësimdhënie?

4.      Marrëdheniet midis teknologjisë dhe kurrikulumit

5.      Roli i punes kerkimore nëzgjidhjen e problemeve në klase

6.      Mesues të suksesshem – shkolla produktive

Mesuesi ne klase synon të krijoje tek nxenesit: njohuri, shprehi, pervoje dhevlera të qendrueshme.

Mesuesi duhet të sigurohet qe mesimdhenia te plotesoje tre kushte:

1.      Te aktivizoje dhe mbeshtese vemendjen e nxenesit gjate procesit te te nxenit

2.      Te mbeshtese nxenesit ne perpjekjet e tyre

3.      Te pershtase veprimtarine e te nxenit me stilin e te nxenit qe mesuesi do te nxise

MESIMDHENIA: ART APO SHKENCE?

Tridhjete vjet me pare psikologu Silberman eshte shprehur: “Per te qene te sigurt, mesimdhenia, ashtu si dhe praktika mjekesore, eshte shume art, ajo kerkon ushtrimin e talentit dhe te krijmtarise.Por ashtu si dhe mjeksia, ajo eshte ose duhet të jete shkence. Per kete ajo permbledh nje repertor teknikash, prodedurash dhe shprehish qe duhet të pershkruhen, te transmetohen dhe te permiresohen.Mesues i madh sikurse mjek i madh behet ai qe shton krijmtarine dhe frymezimin tek ky repertor baze”

Flinders ne vepren e tij shprehet:

“Arti i mesimdhenies sugjeronte aspekte te ndryshme perberese te mesimdhenies profesionale:

ü  Komunikimi

ü  Perceptimi

ü  Bashkepunimi

ü  Kujdesi per vleresimin

Gjatë mësimdhenies ndiqen procedura të ngjashme me ato që ndjekin shkencetaret veprimtarine e tyre shkencore. Keshtu në shume ore mesimi analizohet veprimtaria e mesuesit e cila përfshin kater hapat e meposhtem:

·           Identifikimin e problemit.

·         Caktimi I objektivave

·         Formulimin e nje sere hapash logjike per arritjen e synimit

·           Grumbullimin e të dhenave.

Pra mesuesi vendos se cfare sjelljeje të nxenesve do te matë dhe me pas perdor menyren me te pershtatshme per ta matur ate.Interpretimi I të dhenave, pra mesuesi gjykon nese sjelljet e nxenesve jane ne perputhje me objektivat Duke ndjekur “Metodën shkencore” në mesimdhenie dhe duke u angazhuar në njohjen e rezultateve të kerkimeve shkencore, mesuesit veprojne si shkencëtaret:

v    Identifikojnë objektivat,

v    Percaktojnë strategji,

v    Grumbullojnë dhe vleresojne te dhena

v    Komunikojnë rezultatet e tyre

Ka shume percaktime të termit edukim.Ketu do ti referohemi edukimit si:

“Procesi me të cilin një shoqeri transmeton tek anetaret e rinj të saj vlerat, besimet, dijet dhe shprehjet simbolike per të realizuar komunikimin brenda shoqerise”

Shkollat janë institucione përgjegjëse për edukimin e antërave të rinj të saj.Po jo i gjithë edukimi kryhet në shkolla.Jeta është një shkollë e madhe ku edukimi kryhet cdo ditë, cdo orë edhe pse mund të jetë I paoraganizuar.

Edukimi shfaqet ne dy forma:

ü   I paramenduar (në klasë)

ü  I paparamenduar (në familje, në rruge, me ane te paragjykimeve nga njeri brez ne tjetrin

Ka debate lidhur me cështjen se cfare është psikologjia e edukimit.

Disa besojne se ajo është thjesht dija e perftuar nga psikologjia dhe e zbatuar ne klasë.Të tjerë diskutojnë se ajo përmireson zbatimin e metodave te psikologjise per te studjuar jeten brenda klases dhe shkolles ne menyre me te pergjithshme.Të tjerë argumentojne se ajo eshte nje disipline e vecantë, me teorite, metodat kerkimore, problemet dhe teknologjitë e saj.

Psikologjia e edukimit merret së pari me:

Ø        Të kuptuarit e procesit të mesimdhenies dhe të të nxenit

Ø        Rruget e zhvillimit të këtyre proceseve

Lënda e psikologjise së edukimit i kushton vemendjen kryesore procesit të mesimdhenies duke parë rëndesine e madhe qe ka mesimidhenja ne procesin e të nxënit.

Qëllimi kryesor i psikologjise së edukimit eshte pikerisht të kuptuarit e procesit të mesimdhënies mënyres si ai realizohet dhe si ai na con ne të nxenit e njohurive, dhe për ti kuptuar drejt keto duhet te kemi te qarte se pari se cfare eshte mesimdhenja.

Ajo mund  te perkufizohet në menyra të ndryshme, por e rëndësishme te theksohet eshte se ajo eshte nje proces i qellimshem, nje veprimtari nderpersonale dhe ndervepruese qe perfshin komunikimin, me synimin per te ndihmuar nxenesit te mesojne apo dhe te ndryshojne menyrat e sjelljes se tyre.                                                         

Sot, me shume se cdo kohë tjeter, kerkuesit po studiojne aspekte të psikologjise dhe arsimimit, dhe perditëe me teper po kuptojmë se psikologjia ka per ti dhëne shumë procesit të mësimit.

Dija jonë po shtohet përdite dhe interpretimet mbi menyrat sesi duhet të mesojme ndryshojne. Per arsye të vete shkences dhe studimeve shkencore kemi ndryshime të vazhdushme të teknikave të mesimdhenies duke synuar gjithmonë dhe me shumë përmirësimin e mesimdhenies dhe berjen e saj sa më shume efektive.

 Drejtimi shkencor ka dhene dhe vazhdon të jape shume per zhvillimin e mesimdhenies, por edhe ai ka kufizimet e tij. Shkenca nuk mund të na jape gjithmone rregulla fikse dhe pershkrime të detajuara qe te na tregoje si te sillemi në cdo situate, por shpesh do na duhet te marrim edhe vete vendime ne moment dhe të veprojme subjektivisht.

Ky kontrast qe ekziston mes drejtimit objektiv, sistematik, te planifikuar dhe drejtimit subjektiv momental, i cili kerkon ndryshime të menjehershme, e cojne vemendjen në përcaktimin që i duhet berë mesimdheies si art apo si shkence.

Edhe pse mund të duket dicka e thjeshte per tu realizuar nga te gjithe: te japesh njohuri dhe tju mesosh të tjereve dicka të re, të qenit nje mesues nuk eshte dhe aq e thjeshte. Kjo per vete faktin se mesimdhenja nuk eshte thjeshte nje shkence të cilen mund ta mesosh mire dhe tja u transmetosh të tjerëve, por ajo eshte dhe art, keshtu jo te gjithe mund te behemi mesues te zote, sepse per te qene te tille duhet te jemi njekohesisht në dy role.

Natyra e dyfishte e procesit të mësimdhenies eshte diskutuar për shume kohe.Rreth para 35 vjetesh eshte dhene një analize e qarte mbi keto dy aspekte te procesit te mesimit nga J.M Stephens, i cili fliste per nevojen qe mesuesi të luaje dy role njekohesisht: ate te mesuesit në praktike dhe ate te mesuesit ne teori, pra ai duhet të kete kujdesin si një teoricien (aspekti shkencor i mesimdhenjes) dhe angazhimin si nje prakticien (aspekti artistik i mesimdhenjes).                                       

 Ekzistojne arsyetime të ndryshme nga mesuesit ne lidhje me kete natyre te dyfishte te procesit te mesimdheijes. Nje kritik i njohur dhe profesor letersie, Gilbert Highet, shkruajti një liber te titulluar «Arti mesimdhenies». Ai e argumentoi titullimin e librit duke thene se mesimdhenja eshte art dhe jo shkence.

Ai thekson: «Mua me duket e rrezikshme të zbatosh qellimet dhe metodat shkencore të qeniet njerezore dhe të besh një diagnoze shkencore të struktures së tyre fizike. Sigurisht ështëe domosdoshme per cdo mesues të jetë i rregullt në planifikimin e punes se tij dhe i sakte në trajtinimin e fakteve, por kjo nuk e ben mesimdhenien e tij shkencore. »

Ai e shikon mesimdhenien jo si nje reaksion kimik, por si nje vizatim ose si nje kompozim muzikor, si mbjellja e nje luleje ose shkrimi i nje letre miqesie, per ta realizuar ate duhet te perdoresh zemren dhe te kuptosh qe nuk mund te besh vetem me ane te formulareve. Procesi i mesimdhenjes perfshin emocione qe nuk mund të vleresohen dhe shfrytezon sistematikisht.

 Highet thekson keshtu se mesimdhenja është një nga aktivitetet me të cmuara dhe me me vlere të shoqerise, që mund të behet cdo dite dhe studenti duhet të dijë se nuk ka asgje të cilën ai nuk mund ta mësojë.

Ai i vë rëndësi faktit që mësimdhenia nuk mund të behet me formula, duke bere thirrje keshtu per te qene elastike gjate ketij procesi. Me te qenurit elastik  ai kerkon te theksoje përdorimin e të të gjitha njohurive dhe teknikave qe mesuesi ka në dispozicion per te formuluar plane efektive mesimi, sepse jo gjthmone mesimdhenija kryhet në kushte ideale keshtu shpesh mesuesit duhet te bashkepunojne me mundesi të papershtatshme, me materiale tëpamjaftueshme dhe veshtiresi te tjera. Keshtu, mesimdhenja si art perfshin emocione, vlera dhe elasticitet, cilesi keto të cilat mesuesit duhet ti gjejnë brenda vetes.                                                                            

Argumenti per mesimdhenjen si shkencë eshte po aq bindes sa dhe ai per mesimdhenjen si art.

Dijetare te ndryshem si: P.Woodring, N.Gage, D.Berliner dhe L.Shulman diskutojne që ështe e mundur dhe e duhur te kesh nje baze shkencore per te realizuar mesimdheijen.Duke nxjerre zbulime të qëndrueshme të kerkimeve, mësuesit e ardhshem dhe ata të tashem, mund të mesohen më shume nga kerkesat e domosdoshme që e bejne të mundur mësimdhënien.

 Per te dhene mësim në një grup nxnësish nuk mjafton vetem ana e aftesive vetjake që zotëron secili për të transmetuar njohurite, por duhet së pari baza shkencore dhe profesionalizmi në mesimdhenie.

Që ky proces të realizohet sa më mirë mësusit duhet të kene te qarta në mendjet e tyre strategjitë të cilat do të ndjekin gjatë mësimit, duhet të hartojnë plane mesimore, dhe të zoterojnë mire informacionin që do percjellin.                                  

Një mesues qe kerkon të bazohet gjithmone mbi faktet shkencore behet nje person mekanik i ashper i manget dhe i paqarte, po ashtu dhe nje mesues qe shperfill dijen shkencore dhe fokusohet vetem ne nevoja e nxitjes dhe frymezimit të nxenesve shkon drejt perdorimit te metodave dhe parimeve joefektive te mesimdhenjes.Keshtu mësimdhenia e mirë është një përzjerje e zgjuar mes elementeve artistike dhe atyre shkencore.

Psikologet dallojne prere të nxenet dhe mësimdhenien.Studimi I menyres se të nxenit është vetem gjysma e ekuacionit.Gjysma tjeter eshte të studiojme si ti mesojme ata, dmth evidentimi i rrugeve te efektshme per ti mesuar.Moshat e reja kane aftesi natyrale per të nxene.Mesimi organizohet ne ate menyre qe femijet te mesojne lendet me synim qe ti pershtasin ato ne jeten e mevonshme.Femijet duhet të mesojne se si te nxene dhe menyren se si të drejtojnë të menduarin per të nxene.Proceset e të nxenit jane te ndryshme.Secili prej tyre ka nje rol ne pervetesimin e njohurive.

Mesuesit nuk mund të depertojne ne menyre te drejtperdrejte tek mendjet e nxenesve.Ata mund ti sigurojne nxenesve pervoja me te cilat ata te ushqejne mendjet e tyre. Arti i mesimdhenies eshte menaxhimi i pervojes se nxenesve, me se shumti ne klase.Menaxhimi i realizimit te te nxenit ka dicka te perbashket me format e menaxhimit.

Menaxheret duhet:

ü  të kene objektiva te qarta

ü  të perdorin burime te ndryshme

ü  Të mbledhin te dhena per te pare perparimin per arritjen e objektivave

Mesimdhenia si menaxhim I pervojes se te nxenit eshte objekt kryesor i psikologjise se edukimit Mesuesit ne menyre të vazhdueshme duhet te perqendrohet ne percaktimin e qellimeve te te nxenit dhe te grumbulloje te dhena per te

Mesimdhenia eshte:

1.            Veprimtari nderpersonale

2.            Proces i qellimshem

Enderson dhe Bernzi arriten ne kete percaktim te saj:

Mesimdhenia eshte nje veprimtari nderpersonale, ndervepruese qe perfshin komunikim gojor, qe nderrmerret me synimin per te ndihmuar nje ose me shume nxenes te mesojne apo ndryshojne menyrat sipas te cilave ata mund apo do te sillen

Zhvillimi i mjeshterive të mesuesit kalon në tre stade:

       I.            Stadi paramesimdhenies

    II.            Stadi I fillimit

 III.            Stadi I pjekurise ose pervojes

Rolet e shumfishta të mësuesit:

       I.            Mësuesi – ekspert mesimdhenes

    II.            Mësuesi – motivues

 III.            Mësuesi – menaxhues

 IV.            Mësuesi – keshilltar

    V.            Mësuesi – model

ETIKA PROFESIONALE E MESUESIT

Ky material u drejtohet mësuesve në përgjithësi, edhe pse jemi të vetëdijshmëm për nevojën e një beteje kulturore dhe të sjelljeve brenda kësaj kategorie në lidhje me opinionin publik. Parimet e propozuara duhet të drejtohen nga kritetet e drejtësisë për sa I përket tematikave shkollore.

Padyshim që duke u nisur nga të tilla kritere nuk mund të dalin me një saktësi gjeometrike zgjidhje empirike që do të jene objekt I refleksioneve të vazhdueshme personale dhe që do të jenë pjesë e diskutimeve të vazhdueshme ndërmjet kolegëve por gjithsesi do të shërbejnë si tregues brenda të cilit do të gjenden zgjidhjet.

Edukimi.

1. Përgjegjshmëria

Ø  Të edukosh me përgjegjshmëri

Është detyra e mësuesit të kontribuojë në formimin njerëzor të studentit në mënyrë të pavarur nga normat disiplinore. Aspekti qëndror është edukimi I drejtuar nga përgjegjshmëria.

Në themel të kërkesave për përgjegjshmëri të studentëve qëndron koncepti I “Personit”, që  nënkupton lirinë dhe respektin (I papërgjegjshmi nuk respektohet), dhe jo gatishmwrinw për të paguar çmimin për atë që bën ose që kërkon të bëj si thyerje të disiplinës.

Ø  Të veprosh me përgjegjësi

Shembulli është elementi themelor të edukimit etik. Që do të thotë se përgjegjshmëria e mësuesit manifestohet në sjelljen e tij, në respektimin e orarit dhe të angazhimeve, në përgatitjen e leksioneve, në studimin e vazhdueshëm personal, në normat e sjelljes, në gjykimin e barabartë që mban mësuesi.

Edukimi ne shkolle ose procesi i mesimdhenies krijon nje komunikim aktiv dhe mardhenie te ndersjellta midis grupeve me status te ndryshem ne shkolle.Keto situate jane te pranishme ne jeten shkollore aq sa po te kthehemi ne retrospective ne jeten e gjithesecilit prej nesh ne shkolle mund te vihet re qe jeta e individit ne shkolle eshte e mbushur me komunikim aktiv e te ndersjellte midis grupeve me status te ndryshem.

Politesa

Kjo situate vendoset nga funksionimi i nje faktori qe quhet politesa.Elementi politese eshte sjellja qe nje grup me status me te larte ndaj nje grupi me status me te ulet krijon barazi komunikimi ose ridimensionim sjelljeje.Disa here ne shkolle mungesa e politeses krijon diferenca ne komunikim ndermjet grupeve me status te ndryshem aq sq shfaqen probleme dhe sjellje jo normale ne ambjentet e shkolles. Të mësosh është veprim që nënkupton respekt të përditshëm të studentit si në sjellje, në gjuhën me të cilin I drejtohet të tjerëve, në lirinë dhe në autonominë e tij, duke refuzuar indoktrinimin ideologjik. Refuzimi I indroktimit është akt jo vetëm i disiplinës së brendshme por akt public, I hapur.

Hierarkia

Hierarkia shkollore. duke qene nje element i njohur dhe funksional ne shkolle shpeshhere mund te ngaterrohet sidomos kur ajo perdoret ne praktike nga mesuesi.Mesuesi disa here mund te kerkoje respekt maksimal nga nxenesi,por ky respekt qe nuk eshte i fituar mund te kerkohet edhe ne rruga artificiale si rezultat i veprimit te hierarkise ne shkolle.Mesuesi duke ditur statusin e tij kerkon nje respekt formal prej nxenesit ,duke mos vene ne pune politesen e kerkon respektin duke menduar se i takon.Respekti formal ose artificial qe kerkohet nga mesuesi mund te jete i drejte si kerkese por nuk mund te vendoset asnjehere i bazuar nga ushtrimi i te drejtes qe te jep statusi i nje hierarkie me te lartene shkolle.Respekti mund te vendoset kur mesuesi zbaton me saktesi elementin politese dhe shfaq nje sere cilesish te tjera te nje mesuesi efektiv,te cilat krijojne respektin tek nxenesi i tij.

Solidariteti me kolegët

Mësuesi I kundërvihet në mënyrë të vendosur kundër çdo dhune despotike dhe është në mbrojtje të të drejtave legjitime të të gjithë kolegëve, të lirisë së fjalës, të diskutimit, në liberalizmin e organeve shkollore dhe barazinë për shpërndarjen e të vlerësimeve. Nuk duhet tw ofrojë asnjë mbrojje për veprimet e dhunshme, ideologjike dhe kundër interesave të kolegëve.

Konformiteti

Krahas politeses dhe hierarkise i rendesishem eshte edhe elementi i konformitetit.Zakonisht nga nxenesit ne praktiken shkollore kerkohet konformitet per tu pershtatur me rregullat qe ka shkolla.Nxenesit vijne ne shkolle me parametra te ndryshem,si nga ana fizike ashtu edhe nga ana sociale,ekonomike dhe kulturore,duke shfaqur sjellje te ndryshme.Shkolla eshte nje vend institucion qe kerkon funksionimin e saj mbeshtetur tek nje model sjellje,keshtu qe diferencat ne sjellje midis asaj qe kishin mesuar nxenesit dhe asaj qe kerkon shkolla mund te eliminohen nese nxenesit pranojne shkallen e caktuar te konformizmit te vendosur nga shkolla.Shpeshhere burimi i sjelljeve te keqija mund te jete niveli i ulet i konformizmit qe shfaq nxenesi.Jeta shkollore eshte e orientuar nga nje aktivitet i caktuar midis grupimeve te nxenesve ne shkolle.Zakonisht klasat nuk jane homogjene persa i perket grupeve qe ato formojne.Ne klase zakonisht kerkohet nje pershtatje e sjelljes individuale te nxenesit me sjelljen e grupit.Kjo pershtatje iniciohet nga nje sere faktoresh qe ndikojne ne sjelljen e nxenesit.

Keto faktore jane:

Ø  a.Ekzistenca e grupeve ne klase

Kjo situate krijon nje presion mbi nxenesin qe ne pergjithesi do te kerkoj nje pozicion qe i takon ne grupin e caktuar.

Ø  b.Influenca e shokeve ne klase

Disa nxenes duke marre pozicionin e liderit fillojne te ushtojne influencat e tyre mbi sjelljen e shokeve te tjere ne klase.Pra ne mjedisin e klases,padyshim duhet qe te kihet parasysh qe sjellja e nxenesve eshte e orientuar drejt infuences qe kane disa lider ne klase.

Ø  c.Ndarje dy kategorish ne klasa

Ne kete situate njeri grup ka karakteristikat pozitive ndaj mesimit,Grupi i dyte ato negativet ndaj mesimit.

Ø  d.Karakteristikat e ndryshme qe shfaqin dy rrymat.

Njeri grup shfaqet pozitivisht ne mesime ndersa grupi tjeter negativisht.Tentohet perqasje individesh per bashkangjitje grupesh por mbetet evident kur vjen puna tek mesimet.Ndodh rralle te kete nxenes te pavarur te cilet nuk jane tek asnjeri grup apo te painfluencuar tek njeri apo tjetri grupim.Nese ndodh ka gjithmone presion dhe ndikon ne lekundjen e besimit qe ky nxenes ka.Edukimi i nxenesit perceptohet te ndodhe ne nje segment te caktuar ne shkolle.Skajet e ketij segmenti jane nga njera ane linja e ashper per tju bindur rregullave te shkolles dhe nga ana tjeter lejimi i nxenesit te beje si te doje ne shkolle.Ky segment me keto skaje duhet te kete parasysh gjetjen e ekuilibrit ndermet nevojave dhe edukimit qe duhen per nxenesit.Shkolla si nje institucion ka rregulla qe kufizon lirine e nxenesit dhe ketij kufizimi shumica e nxenesve i pershtaten por ka nxenes qe nuk i pershtatet rregullave dhe krijon probleme ne sjelljen ne shkolle.Mesuesi ne klase duhet ta investigoje dhe te nderhyje nepermjet nje perzierjeje midis lirise se shfrenuar te individit dhe disiplines qe ai duhet te kete dhe te tregoje ne kete institucion.Prishja e ekuilibrave e segmentit te edukimit do te krijoje problematika ne sjelljen e nxenesit ne shkolle.Si konkluzion  mund te thuhet se sjellja e nxenesit ne klase ka perballe veprimin e nje numri faktoresh te cilat kur nuk funksionojne ne parametrat e tyre normale rrezikojne e sjellja e nxenesit te krijoje probleme ne jeten shkollore.Shkolla eshte institucioni ku realizohet procesi i mesimdhenies.Nje periudhe e madhe kohore ne shkolle konsumohet per komunikim dhe bashkebisedim midis mesuesit e nxenesit ne procesin mesimor.Procesi i mesimdhenies realizohet nepermjet ores se mesimit.Ora e mesimit eshte nje aktivitet qe ballafaqon apo ve perballe njeri-tjetrit grupin e mesuesve me grupin e nxenesve.Ky ballafaqim shihet jo vetem ne aspektin shkencor,ku mesuesi shpjegon njohurite dhe konceptet e reja,por edhe ne aspektin profesional ku mesuesi shfaq nje sjellje te caktuar me nxenesin gjate komunikimit ne oren e mesimit ne klase.Ecuria mesimore gjate ores se mesimit ne klase kerkon aplikimin e pese elementeve qe ndikojne psikologjikisht mbi krijimin e nje klime pune ne klase.

Keta elemente jane:

Pershendetja

Ky element perfshin momentin e hyrjes ne klase te mesuesit dhe vendosjen e nje komunikimi normal me nxenesit.

Vendosja e mardhenieve.

Ky element presuopozon shfaqjen e tij menjehere pas kalimit te periudhes se pershendetjes.Vendosja e mardhenieve positive ne klase ndikon per te krijuar nje klime pune stimuluese.

Zgjidhja e detyrave

Ky element ka te beje me ecurine e komunikimit dhe mardhenieve sociale gjate ores se mesimit.Mesuesi ne klase kryen veprime te ndryshme qe jane ne funksion te ecurise se mesimit p.sh pyet nxenesin.kerkon shpjegime per pyetjet e ndryshme te mesimit,jep njohurite e reja nepermjet perdorimit te teknikave te ndryshme te mesimdhenies,krijon bashkeveprime apo levizje ne klase te nxenesve,degjon pergjigje te ndryshme te nxenesve si ne sensin positiv ashtu edhe ne ate negativ.

Perfundimi i mardhenies mesues-nxenes

Ky element nga pikpamja kohore perkon me perfundimin e mesimit.Shpjegimi i mesimit dhe perfundimi i gjithe aktivitetit te tre elementeve te mesiperm gjate ores se mesimit perkon me arritjen e ketij momenti.

Largimi

Ky element eshte momenti i ndarjes se mardhenieve sociale te krijuar gjate gjithe procesit te mardhenies midis mesuesit dhe nxenesit.Elementi i largimit eshte nje situate ne te cilen klasa mund te tregoje nje model sjellje positive ose negative, nepermjet situatave te tilla si: kenaqesi, britma apo sjellje te tjera qe tregojne padurimin e tyre per tu shkeputur nga komunikimi social me mesuesin.Realizimi i standarteve te kerkuara te ketyre elementeve qe ndikojne ne vendosjen e nje mardhenie sociale ne klase,do te gjeneroje nje sjellje komunikimi positive midis grupeve.

Disa nga aftesite sociale qe duhet te shfaqe mesuesi ne procesin mesimor ne klase jane:

Efektiviteti

Trajtimi nga mesuesi me efektivitet i materialit mesimor gjate ores se mesimit dhe strukturimi i sakte i ores se mesimit.

Mikpritja

Kjo aftesi ka te beje me faktin se sa nje mesues eshte i mirepritur nga nxenesit ose se si ai mirepret nxenesit e tij,kur ata shkojne ne oren e tij te mesimit.

Eleminimi i disavantazheve

Ky element ka te beje me disnivelin qe mund te shfaqe mesuesi ndaj nxenesve ne veshje,menyren e krehjes se flokeve,menyrat e sjelljes etj.Zakonisht situata sociale ne shkolle eshte e tille ku niveli i mesuesve ndryshon nga ai i nxenesve te tijKeto situata eshte mire te eleminohen nese kerkohet nje komunikim sa me i mire apo sjellje sa me positive.

Largimi i nxenesve nga klasa

Ky element eshte nje rast tipik ,qe ne praktiken shkollore mund te haset kurdohere.Kur nxenes te caktuar behen object te sjelljeve jonormale  ne klase mesuesi tenton ta largoje nga ora e mesimit por shpesh here kjo metode eshte problematike dhe jo efikase.Mesuesi duhet te kerkoje bashkeveprim,komunikim dhe situate te kendshme me nxenesit e tij per nje mesim sa me efektiv dhe komunikues.

Rreziku nga reprezaljet

Ky element presupozon rastet kur mesuesi kerkon te beje reprezalje me notat apo me ndonje veprim tjeter me qellim qe te tregoje statusin e tij me te larte ndaj nxenesve.Perdorimi i reprezaljeve nga mesuesi ne klase krijon ndjenje frike dhe inicion sjellje negative tek nxenesit ne oren e mesimit.

Pergatitja e mesuesit

Mesuesi qe tregon pergatitje profesionale ne oren e mesimit nuk lejon pauza ne procesin mesimore  dhe si rrjedhim ai ju imponohet  nxenesve me situata te cilat jane terheqese.

Shfaqja e trishtimit apo ashpersise nga mesuesi

Kjo aftesi sociale e mesuesit shihet ne ato raste kur ai reagon me nje sjellje te ashper ne oren e mesimit.Inicimi i sjelljeve te ashpra ne oren e mesimit krijon mbi nxenesin rendese socialo-psikologjike duke krijuar situata te veshtira.    

Jo procesit me paramendim ne klase

Ky element shihet ne rastet kur mesuesi vendos qe ne nje ore mesimi ai do ti penalizoje nxenesit nepermjet nje sjellje agresive apo nje provimi te palajmeruar dhe te veshtire ose duke dhene ushtrime tejet te veshtira.Nje situate e tille sociale krijon baze per sjellje te papershtatshme nga ana e nxenesve.Komunikimi midis mesuesit e nxenesit per te qene ne parametra normale kerkon marrjen parasysh edhe te disa elementeve te tjere qe ndikojne ne procesin e komunikimit.

Keta elemente jane:

       I.            Mesuesi duhet te ruhet nga gjendja emocionale te pakontrolluara ne oren e mesimit

    II.            Mesuesi duhet te zbatoje te gjitha rregullat e ores se mesimit ne te kundert  do te iniciohen situata kaotike nga ana e nxenesve duke shfaqur tension dhe sjellje negative ne klase.

 III.            Aplikimi i sakte i pyetjeve ne klase nga mesuesi gjate ores se mesimit ndikon per nje sjellje positive ne oren e mesimit ne te kundert do krijoje nje klime te papershtatshme nga ana e nxenesve ne ambjentin e klases.

 IV.            Komunikimi i lirshem nga ana e mesuesit krijon positivitet ne mardheniet midis nxenesve dhe mesuesit gjate procesit mesimore.

5-Dhenia e informacionit nga mesuesi.

N.q.s informacioni eshte i sakte,interesant,i kohes,terheqes per vemendjen e nxenesit,jepet ne menyre interesante,lejon shkembimin  e ideve ,i prekshem ne klase etj,atehere kemi te bejme me nje situate interesante gjate ores se mesimit.

Ne teresine e saj figura e mesuesit shpreh imazhe te pelqyeshme per nxenesit.Puna kryesore qe nderton secili mesues per te qene i suksesshem ne procesin e mesimdhenies eshte shprehja e imazhit te te qenit i pelqyeshem ne klase nga nxenesit.Ky imazh vendoset nepermjet dhenies se shembullit te shprehjes se nje sjellje positive ne komunikimin me nxenesit ne klase.Figura e mesuesit shihet nga nxenesi si model i te rriturit.Nxenesi duke e imituar sjelljen e mesuesit do te ravijizoj nje situate te tille ku do te mesoje se si do te sillet kur te rritet.Keshtu pozicioni i mesuesit    per te qene nje figure terheqese ne shkolle,demtohet nga disa kundershti qe paraqet roli i tij.Ai nga njera ane,per te krijuar nje imazh sjellje pozitive duhet qe te jete udheheqes i te gjitha aktiviteteve qe organizon klasa apo shkolla dhe nga ana tjeter duhet te drejtoje te gjitha proceset edukative.Mesuesi duke qene ne disa raste mjaft i ngarkuar nga ana akademike ne procesin mesimor,shmanget nga aktivitetet  dhe figura e tij nuk shihet si nje figure te cilen nxenesit duhet ta ndjekin me sjelljen e tyre ne shkolle.Mesuesi udheheq rrethe te ndryshme qe mund te kete shkolla ,si sporti,vizatimi,leximi,etj.Mesuesi i udheheq keto rrethe pas mesimit  dhe i orienton nxenesit qe te shprehin ne keto rrethe shkollore ,interesat e tyre dhe te nxisin talentin.Detyra qe ushtron klasa e kujdestarise i kushton mesuesit shume kohe dhe ai ne kete situate e ka te veshtire te udheheqe apo te organizoje rrethe te ndryshme ne shkolle.Ai nga njera ane eshte nje autoritet shkollor me nje personalitet te spikatur qe kerkon ne komunikimin me nxenesit te mbaje ne distance ne baze te hierarkise shkollore dhe nga ana tjeter ai duhet te ushtroje edhe pozicionin e tij si nje keshilltar per nxenesin.

Miqesia ne klase

Procesi i mesimdhenies krijon mundesi qe mesuesi te qendroje per nje kohe te gjate ne kontakt me nxenesit.Mesuesi per vendosjen e kesaj miqesie me nxenesit ne klase duhet te mbaje parasysh disa elemente te sjelljes qe ndikojne ne krijimin e klimes se miqesise.

Keta elemente jane:

Te dije interesat e klases dhe te kuptoje prirjet qe ka.

Neqoftese mesuesi ne punen e tij me klasen nuk i kupton keto parametra atehere ai do te behet ireal ne klase dhe jo terheqes

Detyra Plote