Fabulistët klasikë

Tema: Fabulistët klasikë;

1. Ezopi,
2. La fonten
3. Fedri
4. Krillov
5. Një mijë e një net

Fabula  shihet së pari si gjinia më e përdorur

Llojet epike-lirike;

-         poema

-         romanca

-         balada

-         fabula

Fabula si gjinia më e pëlqyeshme

Situata 1:

Kujto fabulën: Djali dhe luani nga Ezopi.

·        Karakteristikat, si imitim i veprimeve njerëzore, trajton një konflikt, kompozicioni dhe konflikti, ekspozicioni ose shpallja.dialogu dhe monologu.

·        gjuha si komunkimi i përditshëm

·        njësitë e mëdha të fjalës

·        tregimtari dhe autori

fabula si lloj elementar;

·        forma elementare:

Karakteristikat e fabulës;

·        pak subjektivizmit, ka veprime jo un poeti, ka bëma kallëzime të autorit,

·        jo pesimizëm, jo dilema, dhimbje shpirtërore.

·        Karakteri zbavitës, estetik dhe didaktik

·        Krijim naiv, pa përvojë

·        Loja dhe humori

·        Përqendrim te detaji kryesor. Psh. Dreri (te brirët e drerit)

·        Tematika e larmishme; lufta, lodrat, familja.

·        Karakteri konkret figurativ

·        Fjalori, raporti midis gjuhës qëfëmija flet sot dhe asaj gjuhe që do të flasë nesër.

·        Fabula

-         tregime për kafshë

-         rrëfim i kufizuar, krahasuar me përrallën, një përrallëz e vogël

-         fabula popullore dhe e kultivuar

-         aksioni i fabulës dhe nënkuptimi, fëmijët i rrëmben aksioni

-         konciziteti

-         mungesa e moralizimit

-         dialogu

-         karakteri qytetar

-         në prozë dhe vargje

·        ndryshimi me gjëagjëzat. Gjëegjëza

-         gjëzat ose kashelashat

-         bota psikologjike e të vegjëlve

-         komunikimi

-         forma e një lodre poetike

-         enigma

-         zbulimi i enigmës në fund

-         metaforizmi

-         perifrazimi

-   animizmi

-         humori

-         konciziteti

-         rimat

-         onomatopeja

-         antiteza

-         përsëritja

-         shkallëzimi

-         hiperbiola

-         gjëegjëzat thelbësore

-         gjëegjëzat problemore

·        Vjersha enigmë

-         mundësi të mëdha shprehjeje

-         poema përrallë, gjysmagjeli, M Zaloshnja.kujdes sepse bien në moralizm , mospërshtatje m folklorin, nuk njohin realitetin, etj

·        Ndarje nga tematika: histori me aventura, për kafshë, për vende të tjera, misterioze, dedektivë, për cështjet sociale, biografi artistike.

·        Rrëfimi i përshpejtuar

·        Dinamika

·        Evoluimi

·        Ekonomizimi

·        Jo shumë hollësi

·        Emri dhe mbiemri domethënës

·        Konciziteti

-         Si mendojnë fëmijët për fabulat: J Piaget; në mënyra të ndryshme nga të rriturit. Sipas tij mendimi i fëmijës mbetet animistik deri në pubertet (që do të thotë se fëmija mendon që ndjejnë jo vetëm kafshët, por edhe sendet).

Shembull qeni dëgjon, nuk dallon ngjyrat.

-         Të menduarit abstrakt: shembull toka dhe dielli

-         A i ka shkuar koha fabulës sot?

-         Përralla dhe fabula; kanë të përbashkët faktin që kanë kafshë, por fabula ka veprime njerëzore të veshura te kafshët, ndërsa përralla ka njerëz dhe kafshe në veprime magjike.

·        Romani dheFabula ritreguese

·        Fabula dhe cilësitë pedagogjike dhe psikologjike

·        Edukimi në Athinë ( ezopi)dhe në Romë ) Fedri)

·        Rilindja dhe fabula

·        Dante dhe Servantesi

·        Rilindasit e lidhën përdorimin e fabulës me idenë e edukimit të brezit të ri

·        Në shekullin e XVII, rilindi tradita e vjetër me La Fontenin.

·        Ezopi:

·        Grek, shekulli VI p.e.s

·        I shëmtuari me mendje të ndritur

·        I falet jeta nga mbreti Jadmon për shkak të mprehtësisë së tij

·        Udhëtoi shumë

·        Vdiq duke e hedhur në greminë pasi shkeli në kallo me fabulat e tij.

·        Favbula e tij ishte satirike dhe morale

·        Fibula e tij dallohet për thjeshtësiën dhe idetë demokratike

·        Fabulat e tij në shqip I ka përkthyer veqilharxhi, MAjer, LL Ruci, Santori  etj

·        Fedri:

·        Fabulist latin

·        Skllav si ezopi

·        Fedri shkon në gjygj që me krijimet e tij të para

·        Fabulat e tij I quajti ezopiane

·        Përmblidhen në pesë libra

·        Stili lakonik

·        I përpiktë, I rrjedhshëm,

·        Fabulat e Fedrit hynë në leximet shkollore

·        Janë moralizuese

·        Ato I përktheu në shqip Jup Kastrati

·        La fonten

·        Shkroi në kohën e lugjit të XIV

·        Shkroi fillimisht kom,edi

·        Subjektet e fabulave I mori nga kohët e lashta

·        Hoqi dorë nga lakonizmi I dha gjallëri

·        Fabulat e tij kanë të vërteta të rëndësishme

·        Ai nuk e idealizon figurën e mbretit

·        Tema nga jeta e fshattit dhe mondane

·        Harmonia midis përmbajtjes dhe formës

·        Jo monotone

·        E kanë krahasuar me Homerit

·        Shkroi në  vargje

·        Përdor gjuhën e gjallë

·        Në ship është përkthyer së pari nga Papa Kristo Negovani

·        Krilov

·        Poet I madh rus

·        Botoi 10 libra të tillë

·        U mbështet te folklori

·        Konceptim i ri

·        Thjeshtësi

·        Gjuhë e vecantë

·        Alegori

·        Leksik i pasur dhe frazeologji e vecantë

·        Dialogëtë fuqishëm

·        Përkthyes ka së pari \mitrush Kutelin

·        Një mijë e një net

·        Qytetërimi arab

·        Lindën në mesjetë

·        Pasojë e zhvillimit arab

·        Janë shkruar në shekullin e XIV

·        Kanë si mjedis Bagdatin, egjiptin, etj

·        Vende ekzotike

·        Situata dhe ngjarje të jashtëzakonshme

·        Një botë e tërë me ide

·        Kanë elementë didaktikë

·        Janë 300 përralla

·        Fillimisht u sollën në shqip nga Konica

·        Dallohen për idetë demokratike dhe dhe sjelljen ndaj grave

·        Kanë një bosht kompozicional

·        Ligjërimi në vetën e tretë

·        Më të njohurat janë: Ali Baba dhe dyzet hajdutet, Llampa e Aladinit, Sindbad Detari. Lexo tre përrallat dhe komento faqa 21.

·        Literatura:

-         Ezopi

-         La Fonten

-         Fedri

-         Teoria e letërsisë për fëmijë

-         Përrallat e një mijë e një netëve