Vlerat e mesazheve të letërsisë për fëmijë ~ Detyra Kursi Shqip

Tema: Vlerat e mesazheve të letërsisë për fëmijë;

Llojet e mesazheve
Mënyra e dhënies
Mesazhi titull
Vlera etike dhe estetike të mesazhit
Komenti i mesazhit

A- Ç’ është mesazhi:

1- kuptimi i përgjithshëm i një vepre letrare

2- sasia e informacionit që jepet në një vepër letrare

3- ajo që kupton dhe merr lexuesi nga një vepër lerare

C- Skema e komunnikmit

Skema e Sosyrit: Shenja dhe Shënjuesi.

mesazhi përmban: Informacioni.emocionet,

B- Komente mbi mesazhin në kohë të ndryshme dhe nga rryma të ndryshme

mesazhi. ideja, kuptimi i veprës letrare.

së pari: Aristoteli.

Horaci; periudha romake, shek I.

Bualoi: klasicizmi.

mesazhi si pjesë e përmbajtjes.

mesazhi i lidhur me :

- temën

- problemin

- kompozicionin

- fabulën

- subjektin

- personazhet

- tregimtarin

- llojine zhanrit etj.

mesazhi dhe kritika letrare

kemi treshen: autor-vepër-lexues.

por kemi edhe; lexim- kritikë- poetikë

Kemi edhe funksionet e komunikimit: etik, etettik, shoqëror, poetik( kuptimor) ky quhet ndryshe edhe aspekti i mesazhit.referencial- konteksti. emotiv- dërguesit

metalinguistik- i kodit; konotativ- i marrësit, fatik- përqendrimi te mesazhi ne vete.

D- Llojet e mesazheve

në varësinë e mësipërme.

Kritikë të ndrsyhëm për mesazhin:

shumica e teoricienëve:

letërsia është konceptuar si një looj mesazhi më i përcaktuar dhe më i organizuar se sa komunikimet e tjera të zakonshme.
teoria: tekst-autor,
1- e cila e mbështet kuptimin e tekstit duke e lidhur atë me lelemnetin biografik.
2- e cila e mbështet kuptimin e tekstit, në vlerat kulturore dhe historike.
3- e cila e mbështet kuptimin e tekstit, në normat e leximit, duke privilegjuar lexuesin.
tekst - realitet
realiteti socila- politik, realiteti psikologjik. si tjetërsim
teksti dhe gjuha
sosyri: shenja dhe shënjuesi
formalizmi rus: këtu kemi kaliminnga poeti te poezia. shpjegoje dhe komentoje.
lidhja:mjet- funksion( gjuhë – mesazh)
kuptueshmërinë elartë e ndihmon, diferencimi, semantika, gjuha, ritmni, sitaksa,
gjuhësia moderne: funksioni komunikues
sinkronia dhe diakronia, strukturë dhe funksion, përzgjedhja dhe seleksionimi, dominantja, sipas tyre te mesazhi shpie ekuivala që ripërtin realitetin.
stilisticienët; roli i lexuesit.
kritika e re anglo-amerikane; e shohin mesazhin si të pavarur nga autori dhe konteksti historik.
Ricards- teoria e vlerësimit: poezia është e aftë të na shpëtojë.
Eliot Thotë: letërsia e mirë( poezia) është e lidhur me mendimin.
konotacioni ( lidhjet e tyre) dhe denotacion.( lidhka me kuptimin në fjalor)
lidhja ikonik( kuptimi i drejpërdrejtë)-simbolik( figurativ)
5 kodet e Barthes: kuptimi kalon nëpër 5 kode:
hermeneutik( enigma në teks), kodi semik( temat), kodi proaretik( veprimi dhe sjellja), kodi kulturor( informacioni socila dhe shkencor., kodi simbolik( kuptimet shumë valente),
Derrida dhe poststrukturalizmi: diferencë( ide përmbajtje, ose formë-mjet) dhe logocentrizëm( një filozofi referuese)
Leximi dhe interpretimi: kuptimi në një tekst vjen nga leximi. Kujto dhe shpjego mendimin kritik. metodat e leximit për këtë teori.
fenomenologjia, hermeneutika, recepsioni, interpretimi,
psikoanalitika: kutptimi është ëndërr ehapur ose ëndërr e fshehtë.
Teoritë marksiste: kuptimi social, etj.

Semiotika e një teksti:

Semiotika e tekstit rrit kutueshmërinë, përkatësinë dhe dallueshmërinë.
Semiotika vë në dispozicion mjete të difrencuara për të kuptuar natyra të ndryshme tekstesh.
Semiotika e aplikuar
Semiotika si thënie dhe si këndvështrim
Semiotika dhe subjektiviteti.
V. Propp- mbeshtetet në krahasim dhe abstragim
dhënësi-objekti- marrësi, kalon në ndihmësi- subjekti-kundërshtari.
Greimas - sintaksë e funksioneve narrative.
Levi – Strauss- semantikë e thëllë. praninë e kuptimeve të thella.
Rrugëtimi Gjenerativ- rruga për të kuptuar me etapa një tekst.
Thënia: si thirrje, epoka nga vjen, subjekti i thënies, efekte të reales, kohët e thënies(unë tani, këtu). hapësirat( këtu tjetërkund), thënia si akt gjuhësor( so syri), thënia si fabul subjekt,
mesazhi dhe personazhi: ndërmjetësimi, rolet tematike,
mesazhi dhe këndvështrimi: kush flet, prej nga flet? distanca, perspektiva kohore, kundrimi, vlerësimi, perceptimi, njohja, etj.
mesazhi dhe oranizimi semantik: të kuptuarit struktural.
mesazhi dhe lexuesi. Interpretimi sipas Umberto Eko. semiotika e pakufizuar, përdorimi dhe interpretimi tekstit,
mesazho dhe kopetencate elexuesit: krhasuese, këndvështrimi,
Vetë tOltoi thotë: nëse do të me duhej të thoja me fjalë se cafrë kam dashur të them me Ana Kareninë, i bie ta rishkruaj përësëri.
mesazhi dhe kontekstualizmi i kohës
Genette dallon: historine, tregimin, narracionin.koha , mënyra, zëri,