KRIZA LINDORE DHE SHQIPTARE- PROGRAMET DHE SYNIMET E FUQIVE TE MEDHA

Kriza lindore dhe shqiptare

Kur filloi Kriza Lindore, shqiptarët, duke kuptuar rreziqet që kërcënonin atdheun e tyre, vendosën të qëndronin në pritmëri dhe të ndiqnin me vëmendje zhvillimin e ngjarjeve politike. Mirëpo, shpërthimi i luftës ruso-turke e shtoi rrezikun e copëtimit të tokave shqiptare, prandaj në radhët e patriotëve lindi ideja e organizimit të kryengritjes çlirimtare antiosmane për të shpallur pavarësinë e Shqipërisë dhe për ta vënë diplomacinë evropiane përpara një fakti të kryer.

Për këtë qëllim ishte e nevojshme të krijohej një qendër drejtuese dhe të sigurohej ndonjë aleat i jashtëm.

Krongresi I berlinit 13 qeshor 13 korrik 1878

Tri ditë pasi u themelua Lidhja e Prizrenit, më 13 qershor 1878, filloi punimet Kongresi i Berlinit. Në të morën pjesë përfaqësuesit e gjashtë Fuqive të Mëdha: Gjermani, Angli, Francë, Rusi, Austro-Hungari dhe Itali. Shtetet ballkanike u ftuan vetëm për të parashtruar kërkesat e tyre. Ndonëse në Berlin do të diskutohej edhe për fatin e popullit shqiptar, delegacioni që dërgoi Lidhja e Prizrenit me nismën e vet nuk u pranua të fliste në Kongres. më 13 korrik 1878, u nënshkrua Traktati i Berlinit. Vendosi : përfitimet politike dhe territoriale të Rusisë dhe të shteteve sllave të Ballkanit u pakësuan.

Kufijtë e Bullgarisë u zvogëluan tri herë.

Krahinat shqiptare që Traktati i Shën-Stefanit ia jepte Bullgarisë do të mbeteshin nën sundimin osman.

Serbia nuk zgjerohej në drejtim të Mitrovicës.

Mali i Zi i jepeshin krahinat e Tivarit. të Podgoricës, të Plavës, të Gucisë, të Rugovës dhe të Kolashinit.

Greqia vija që formonin lumenjtë Kalama dhe Selemvria, duke i dhënë kështu Greqisë, përveç tokave greke që i takonin, edhe trevën shqiptare të Çamërisë.

Kongresi I Berlinit e trajtoi Shqiprine

Si placke tregu e beri ate object coptimi ne favor te shteteve fqinje

Cenonin rende te drejtat dhe interest kombetare te popullit shqiptare.

Rendesia e lidhjes shqiptare te prizerenit

Lidhja e prizerenit shenoi nje hap te rendesishem  perpara sepse pati nje shtrirje shqiptare mbareshqiptare

Krijoi nje front patriotic luftarak per te gjithe popullin shqiptare

Perpunoi nje plateforme kombetare

Perdori te gjitha format e luftes clirimtare kuvene protesta misione diplomatike luften e armatosur e veprimtaine kulturore.

Anet positive dhe negative te konvertimit te fese ne shqiperi.

Ndikimet e konvertimit nga feja krishtere ne islamike ne trojet shqiptare si ne shqipri, kosove, maqedoni perendimore e ne camera paten ndikim:

Positive

Vleratmorale per popullsine dhe kombin shqiptare islamizmi ishte mburoje e fuqishme kunder presionit te vazhdueshem dhe asimilimin sllav.

Coptimin e metejshem fetare te  popullsise shqiptare. Politizmin e fese solli identifikimin e saj me kombin dhe thellimin e kontraditave nderfetare. Dobesoi lidhjet tradicionale te popullit shqiptare me qyteterimin burimore evropian.

Programet e shteteve fqinje per coptimin e tokave shqiptare

Greqi serbi mali I zi kishin shpallur lakmi shoviniste per tu ymadhuar ne dem te trojeve shqiptare per kete qellim greqia dhe Serbia perpunuan dhe platformen e tyre politike

Kryeministri grek Jani Koleti shpalli me 1844 programin Ideja e Madhe e cila synonte: 1. Te krijonte nje shtet te madh Helen

E gjithe shqiperia e poshtme deri ne lumen Shkumbin do te perfshihej Brenda kufijve te Greqise se madhe. Ky program gjeti mbeshtetje te fuqishme te Patriakana ortodokse e stambollit

Programi I ministrit serb Ilia Garashoni I shpallur ne te njejtin vit 1844 I njohur me emrin Projekti . synonte qe 1. principata e vogel serbe te shenderrohej ne nje shtet te madh jugosllav 2. Ne te do te perfshiheshin dhe te gjithe tokat shqiptare ne very te Shkumbinit se bashku me kosoven ta quanin Serbine e vjeter.

Keto programe kishin: 1. Karakter shovinist 2. Nuk njihnin ekzistencen e kombit shqiptare dhe si rrjedhim as te drejten e tij per te krijuar shtetin shqiptare 3. Sipas tyre tokat shqiptare duhej te ndaheshin ndermjet Serbise dhe Greqise.

Synimet e fuqive te medha

Angliadhe Franca perpiqeshin ta mbanin ne kembe perandorine e dobesuar osmane. Rusia dhe hungaria ishin per shembjen e saj. Rusia qe synonte te vinte nen kontroll ngushticen e bosforit dhe dardaneleve per te dale ne mesdhe dhe te rriste ndikimin ne ballkan doli me flamurin pansllavizmit . austro hungaria ishte kunder formimit te shteteve te medha slave ne ballkan dhe kishte synimet e veta per tu shtrire drejt ketij gadishulli. Gjermania perpiqej te zbuste kontraditat midis rusis dhe Austro hungarise per ti vene ato kunder rivaleve te saj anglis dhe frances. Italia pasi beri bashkimin e saj politik hapi ne rradhet e fuqive te medha dhe kishte synime per brgun lindor te adriatikut.