Palet Ne procesin civil

 Palet Ne procesin civil

1.Kuptimi I pales

Subjekte te procesit civil dhe te marrdhenies procedurale civile pervec gjyqtarit jane dhe palet.

Pale -  te nje procesi civil jane subjektet e mosmarrveshjes gjyqesore, te ndryshme nga gjykata e cila gjykon mosmarrveshjen e duhet te jape vendimin e saj.

Palet jane te lira te mbrojne interesat e tyre ne gjykim nepermjet perfaqesimit ose te cdo ndihme tjeter juridike, ne perputhje me dispozitat ne fuqi .Te gjithe subjektet e tjere qe marrin pjese ne procesin civil dhe nuk jane pale ne kuptimin procedural , jane te trete dhe te tille jane deshmitaret, ekspertet.

Pozicioni I pales si ndergjygjes fitohet :

1.Si pasoje e padise

2.Si pasoje e zevendesimit te pales

3.Si pasoje e kalimit procedural

4.Si pasoje e nderhyrjes ose thirrjes se personit te trete si nga palet ashtu edhe nga gjykata gjate zhvillimit ten je procesi civil

2.Zotesia e paleve

Kane zotesi per te vepruar ne nje gjykim civil personat qe ushtrojne lirisht te drejtat te cilat duhet te respektohen nga te tjeret.

Zotesia juridike -  si e P.F ashtu edhe P.J eshte aftesia per te pasur te drejta dhe per te marr perrsiper detyrime civile , pra aftesia per te qene subject I se drejtes.

Zotesia per te vepruar – si e P.F ashtu edhe P.J eshte zotesia qe me veprimet e tyre te fitojne te drejta dhe te marrin persiper detyrime , pra zotesia per te kryer veprime juridike.

3.Perfaqesimi I personit te pazote dhe I personit juridik

A.Personat qe nuk kane zotesi per te vepruar nuk mund te qendrojne ose te marrin pjese ne gjykim nqs nuk jane te perfaqesuar sipas normave qe rregullojne zotesine e tyre.Kur personi I pazote mungon dhe ekzistoje arsye te justifikuara qe kerkojne kryerjen e shpejt te disa veprimeve procedurale, mund te caktohet nje kujdestar I posacem derisa ceshtja te ndiqet nga ai qe eshte I ngarkuar ta perfaqesoje.

B.Personat juridik marrin pjese ne gjykim me ane te atij qe I perfaqeson. Per kete arsye personat juridik public ose privat qendrojne dhe marrin pjese ne gjykim nepermjet organeve te tyre qe I perfaqesojne sipas ligjit ose statutit.

Personat juridik privat- jane shoqerite, shoqatat, fondacionet dhe enetet e tjera me karakter privat.

Personat juridik public – jane institucionet e ndermarrjet shtetrore qe financohen vet ose nga buxheti I shtetit

4.Perfaqesimi gjyqesor vullnetar (prokura gjyqesore)

 Nje person I afte qe nuk I mungon zotesia juridike per te vepruar , pra qe ka zotesi per te qene pale dhe qe mund te ngreje padi mund tja besoj te tjereve pushtetin e perfaqesimit ne procesin civil

Si perfaqesues te paleve me prokure mund te jene :

1.Avokatet

2.Bashkeshortet, te paralindurit, te paslindurit, vellezrit dhe motrat.

3.Juristet dhe punonjesit e tjere te autorizuar te institucioneve te tjera shteterore.

4.Personat e tjere qe parashikohen me ligj se mund te jen perfaqesues te paleve.

5.Persona qe lejohen nga gjykata se mund te jene perfaqesues te paleve

Nuk mund te jene perfaqesues te paleve : 

1.Personat qe nuk kane mbushur moshen 18 vjec

2.Personat qe u eshte zotesia per te vepruar.

3.Avokatet, te cileve u eshte pezulluar ushtrimi I profesionit per aq kohe sa zgjat kjo mase.

4.Gjyqtaret dhe prokuroret

Prokura gjyqesore mund te jete e pergjithshme ose e vecante.Ajo behet me shkrim si dhe me goje perpara gjykates qe shqyrton mosmarrveshjen.

5.Perfaqesimi gjyqesor professional , mbrojtja me avokat

 Mbrojtja me avokat ne procesin civil ne shkallen e I dhe te II te apelit eshte me vullnetin e lire te paleve.Perkundrazi prania e avokatit eshte e rendesishme ne Gjykaten e Larte.Ne te gjitha rastet avokati duhet te zgjidhet nga personat qe jane te rregjistruar ne ndonje prej dhomave te avokatise qe veprojne ne R.SH .Pala mund te mbrohet nga nje ose disa avokate qe bashkarisht mund te pregatisin mbrojtjen e tij.Avokati ka te drejten e nje shperblimi per punen e kryer.

6.Pozicioni I paleve

Struktura e procesit presupozon gjithmone dy pale ne pozicione te kunderta.Nga karateri dy palesh I padise rrejdh se gjithmone ka nje pale active , pikerisht ajo qe ngre padine dhe qe merr iniciativen e procesit, ndersa pala tjeter mund te percaktohet sip ala passive sepas fiton cilesine e pales ne baze te nje akti te tjerkujt.Pala active merr emrin padites ndersa pala passive emrin I paditur.

 7.Kalimi procedural

Cilesia e pales fitohet edhe si pasoje e kalimit procedural I cili paraqitet :

1.Kalim procedural me titull universal

2.Kalim procedural me titull te vecante.

8.Cilesia e pales

Per vet faktin e pjesmarrjes ne process , dmth per vet faktin e ngritjes se nje padie personi fiton nje cilesi ose nje status te vecante qe eshte pikerisht cilesia e pales nga e cila lindin per te situate te shumta subjective, active dhe passive.Teresia e ketyre situatave subjective formon permbajtjen e marrdhenies juridike procedurale.