BUXHETI DHE ROLI I TIJ

Tema: Buxhetimi
Buxheti eshte nje plan I detajuar I krijimit dhe perdorimit te burimeve financiare dhe burimeve te tejra per nje periudhe johe te dhene . ai perfaqeson  nje plan te se ardhmes.
Buxheti është një plan i detajuar, i shprehur në terma sasior që specifikojnë se si do të kërkohen dhe shfrytëzohen burimet gjatë një periudhe specifike kohore.
Procedura e shfrytëzuar për zhvillimin e buxhetit quhet sistem buxhetor, i cili ka pesë qëllime:

1. I detyron menaxherët të planifikojnë,
2. Jep informacione për burimet që mund të përdoren për të përmirësuar marrjen e vendimeve,
3. Ndihmon në përdorimin e burimeve dhe punonjësve duke caktuar si pikë referuese që mund të përdoret për vlerësimet pasuese të performansës,
4. Përmirëson komunikimin dhe koordinimin.
5. Kontrollimi i profitit dhe i operacioneve.

Buxheti për planifikim dhe kontroll
·         Buxheti luan një rol thelbësor në planifikim dhe në kontroll.
·         Planet identifikojnë objektivat dhe veprimet që nevojiten për t’i arritur ato,
·         Buxhetet janë shprehje sasiore e këtyre planeve të deklaruar në terma fizik, financiar apo së bashku.

·         Kontrolli është proces i vendosjes së standardeve, i marrjes së përgjigjeve të performansës së tanishme si dhe kryerjen e veprimeve korrigjuese kur performansa e tanishme shmanget nga ajo e planifikuar.
Qëllimet e buxhetimit
Buxhetet zakonisht përgatiten për fushat brenda firmës (departamentet, sektorët...) dhe për veprimtaritë (shitjet, prodhimin...),
Ky sistem buxheti shërben si plan financiar i hollësishëm i firmës si një tërësi dhe i jep asaj disa përparësi:

1. I detyron menaxherët të planifikojnë,
2. Jep informacione për burimet që mund të përdoren për të përmirësuar marrjen e vendimeve,
3. Ndihmon në përdorimin e burimeve dhe punonjësve duke caktuar si pikë referuese që mund të përdoret për vlerësimet pasuese të performansës,
4. Përmirëson komunikimin dhe koordinimin.

Llojet e buxhetit
Buxheti kryesor (master buxheti) është një plan financiar gjithëpërfshirës për vitin, i ndërtuar nga departamentet e ndryshme individuale dhe nga buxhetet e veprimtarive, Nga ky aspekt dallojmë dy lloje të paraqitjes së buxhetit:

1. Buxheti operativ
2. Buxheti financiar

Sikurse jane shprehur edhe ne diagrame procesi I buxhetimit fillone me buxhetimin e shitjeve dhe vijon me pergatitjen me rradhe te buxheteve te prodhimit, te materialeve direkte se bashku me flukset eblerjeve , te punes direkte, te shpenzimev et epergjithshme prodhuese, te gjendjes se inventarit ne fund te periudhes, te shpenzimeve te shitjes dhe te administrimit dhe duke vazhduar me tre buxhetet permbledhese ate te arkes , bilancit dhe pasqyres se te ardhurave dhe shpenzimeve.
Buxheti i shitjes
Hartimi i buxhetirt te shitjeve bazohet ne parashikimin e nivelit te shitjeve qe mendohet se do te realizohet periudhat e ardhshme.Tregon numrin e njësive, çmimeve dhe shitjen totale për secilin katërmujor (apo muaj). Shprehet ne vlere monetare ose njesi produkti .
Nje njesi ekonomike merret me prodhimin e topave plastike. Pas analizave te bera nga departamenti i marketingut u percaktua plani i shitjeve per 100000 njesi topa  dhe i ndare sipas tremujoreve si me poshte . duke u bazuar ketu percaktohet niveli i prodhimit  te nevojshem per te mundsuar keto shitje,  dhe do et jete baze per  per hartimin e buxhetit te materialev direkte, te punes direkte dhe shpp te prodhimit.

Tremujoret	1	2	3	4	Total
Shitjet e pritshme ne nj	10000	30000	40000	20000	100000
Cmimi per njesi	20	20	20	20	20
Te ardhurat nga shitja	200000	600000	800000	400000	2000000

LllaA	90000				90000
Trem I	140000	60000			200000
Trem II		420000	180000		600000
Tremujor III			560000	240000	800000
Tremuj IV				280000	280000
Total	230000	480000	7400000	520000	1970000

Mbledhja e te ardhurave behet 70% kur ndodhin shitjet dhe 30% ne ate paserdhes.
Buxheti I prodhimit
Tregon numrin e njësive që duhet të prodhohen gjatë secilës periudhë të buxhetit për të kënaqur nevojat e shitjes dhe për të ofruar inventarin e dëshiruar përfundimtar
Ky buxhet  percakton  sasine  e produkteve qe duhet te prodhohen per kete periudhe, pra produktet e mjaftueshme per te mbuluar nevojat e shitjeve dhe gjendjen e inventarit te deshiruar ne fund. Nevojat e shitjeve I gjejm ene buxhetine  shitjeve ndersa gjendjen e inventarit ne fund e percaktojne duke u bazuar ne pervojen e  e vitit te meparshem por paraqesim dhe ndryshimin ne kushtet e tregut.
Nevojat per prodhim llogariten nga ekuacioni
Buxheti I shitjeve+ gjendjen e inventarit ne fund- gjendjen ne fillim te periudhes




Gjendja e invntarit ne fund llogaritet sa 20% te prodhimit te periudhess se kaluar.

Tremujoret	1	2	3	4	5
Shitjet e prits	10000	30000	40000	20000	100000
Inventor (T2)	60000	80000	4000	3000	3000
Inventar (T1	2000	6000	8000	4000	-2000
Njesi per prodhim	14000	32000	36000	19000	101000

Buxheti I materialeve direkte
Tregon lëndën e parë që duhet të blihet për të kënaqur buxhetin e prodhimit dhe të plotësoj pjesën e inventarit adekuat
Materialet qe nevojiten per prodhimin e produkteve + gjendja e inventareve ne fund te periudhes= totalin e material te domosdoshem- materiali ne fillim te peridhes= materialet qe duhet te blihen.
Materile ne fund = 10% te nevojave per materile te periudhes pasardhes

Tremujoret	1	2	3	4	Totali
Njesite per prodhim	14000	32000	36000	19000
Materilet per njesi	5	5	5	5
Nevojat per berje	70000	160000	180000	95000
+ gjendje fund	7000	16000	18000	9500
Materile per tu blere	79000	162000	171500	93000
Kosto blerje 0.6 leke per njesi	47400	97200	102900	55800

Buxheti I punes direkte
Tregon orët e punës direkte (dhe shumën totale) të nevojshme për të prodhuar numrin e njësive të specifikuara në buxhetin e prodhimit

Tremujoret	1	2	3	4	5
Njesi per prod	14000	32000	36000	19000	101000
Pune direk njesi	0.8	0.8	0.8	0.8	0.8
Totali I punes  direkte	11200	25600	28800	15200	89800
Kosto e nje ore p direkte	7.5	7.5	7.5	7.5	7.5
Totali I K, punes	84000	192000	216000	114000	606000

Duhet edhe buxheti I shpp te prodhimitm ete dhenat perkatese. Me te dhenat e mesiperme do ndertohet buxheti I arkes. Ky buxhet perbehet nga 4 seksione te medha ;pasqyrohen te ardhurat e marra nga shitjet  dhe shpenzimet e planifikuara per cdo buxhet te vecante.
·         Seksioni I hyrjeve
·         Seksioni I shpenzimeve
·         Seksioni I diferencave

·         Seksioni I finanicmit