Shpyllëzimet dhe katastrofat natyrore ne Shqiperi

Shpyllëzimet dhe katastrofat natyrore 

 Rrëshqitje dherash masive, tokash, shembje shtëpish, fshatrash të tërë, qindra banorë të rrezikuar kohët e fundit,...pas shirave të ditëve të fundit…për shkak të rrëshqitjeve të dherave sepse erozioni ka lënë gjurmët e tij… Shprehje të cituara nga media për disa raste të identifikuara kohët e fundit. Besoj që banorët e shtëpive në Synej, Trebinjë, Spille, Greth, në Komunën

Kryevidh, Gramsh, që duhet të shpërngulen për shkak të rrezikut që i kërcënon, etj., e dinë më mirë shkakun e këtyre katastrofave natyrore, sepse ata janë dëshmitarë për atë që ka ndodhur në ato toka me erozionin para rrëshqitjes dhe çfarë ka ndodhur me pyjet, drurët dhe bimësinë shoqëruese para se të shkaktohej erozioni… Për specialistët e pyjeve, që kuptojnë drejt se çfarë po ndodh me pyjet, këtë pasuri tashmë të cilësuar jo vetëm kombëtare por edhe globale, këto fenomene nuk janë të paparashikuara. Keqmenaxhimi i Sektorit Pyjor, abuzivizmi dhe korrupsioni galopant janë shkaqet kryesore që këto burime të rëndësishme natyrore, pjesë të ekosistemit natyror (toka, pyjet, ujërat ), nga burime të mirash materiale dhe mjedisore kthehen në burime fatkeqësish që po godasin çdo ditë banorët e zonave në afërsi. Shpesh, kur shohim dhe dëgjojmë se si reagon natyra ndaj abuzimeve që i bëhen asaj, pyesim për të gjetur shkakun pse është egërsuar ajo me njerëzit, që po i dënon me shembjen e shtëpive apo qindra banorë po i zbon nga vendbanimi i tyre i hershëm. I kthehem fjalës së urtë, se e njohim natyrën nëpërmjet kundërshtimit të saj kur veprojmë në kundërshtim me ligjet e natyrës…Kujtoj pamjet e fiksuara nga media të rrëshqitjes së 500 varreve në qytetin e Pogradecit, ku shumë shpejt, pas ngjarjes. u identifikua që shkaku i rrëshqitjes ishte prerja e drurëve në zonën mbi varreza. Më pas, rrëshqitje dherash masive në rrugët automobilistike, në afërsi të zonave Librazhd, Kukës, Pukë, etj., që më parë kanë qenë njohur për masive pyjesh dhe jo rrëshqitje masive dherash. Jo pak i dhimbshëm ishte rasti i shembjes se pallatit në Gjirokastër, i cili mori jetë njerëzish dhe shkaktoi dëme të mëdha në familjet që banonin aty. Edhe këtu nuk u vonua të identifikohej nga banorët shkaku i prerjes së drurëve (ullishteve) në zonën mbi pallat dhe që mjaftoi një tronditje nga një gabim i dytë fatal për të shkaktuar shembjen e tij. Erozioni i shkaktuar nga shkretëzimi i tokave për shkak të shpyllëzimeve dhe abuzimeve me bimësinë është shkaku kryesor i fatkeqësive natyrore në Synej të Kavajës, Spille dhe Greth, i rrëshqitjeve të tokës në Komunën Trebinjë dhe Gramsh, i rezervuarit të Qafdushkut në Komunën Kryevidh. Do të doja të theksoja që veç dëmeve në ekuilibrat ekologjikë, dëmet në vlera monetare janë shumë më të mëdha se sa të ardhurat nga prerja e drurëve. Gjithashtu, shpenzimet për rehabilitimin e këtyre dëmeve janë shumë më të mëdha se shpenzimet e nevojshme për pyllëzime dhe masa të tjera mbrojtëse të nevojshme në zonat e rrezikuara nga erozioni. Është e pamundur që këto toka të kenë qenë të shkretëzuara, siç i shohim sot. Shkretëzimi është shkaku i erozionit dhe erozioni bëhet shkak i rrëshqitjes çdo ditë të objekteve që toka nuk i mban dot në shkëmbim të asaj që i ka dhënë natyra, drurët, pyjet dhe bimësinë barishtore. Personalisht, këto fenomene i kam cilësuar rebelim të tokës, kur njeriu i merr padrejtësisht tokës pyllin, atë që historikisht ia ka dhuruar natyra. “Natyra nuk ka organe të të folurit, megjithatë krijon gjuhë dhe zemër me anë të të cilave flet dhe ndjen”, - thotë Gëte…Konteksti i kësaj shprehjeje është i qartë: natyra flet me zemërimin e saj duke ndëshkuar njeriun për padrejtësinë që ai i bën asaj. Ndërsa në vitet e regjimit monist ndodhi katastrofa e shndërrimit të tokave pyjore në toka buke, në një sasi prej 250 mijë hektarësh, në vitet e tranzicionit nuk dihet as shifra e saktë se sa sipërfaqe pyjore është shpyllëzuar jashtë çdo kriteri, për interesa për lëndë drusore apo nënprodukte të pyllit si qymyr druri, etj; sa sipërfaqe pyjore, megjithëse brenda fondit pyjor, kanë ndërruar destinacion për shkak të ndërtimeve të objekteve pa leje; sa sipërfaqe pyjore janë kthyer në pyje të degraduar dhe të parehabilitueshme për shkak të zjarreve në pyje. Ndërkohë, institucionet përgjegjëse të menaxhimit të pyjeve deklarojnë të njëjtat shifra të 40 viteve më parë të fondit pyjor, në mungesë të një inventarizimi serioz. Kjo shprehet qartë në qëndrimin që Ministria e Mjedisit mban kur, teksa në shumë vende të planetit nga politikanë dhe ambientalistë i bëhet thirrje ndërgjegjes njerëzore për rrezikun që i kanoset globit për shkak të shpyllëzimeve dhe aktiviteteve njerëzore në përdorimin e tokës, shpreh vetëkënaqësinë për mbjellje të disa hektarëve tokë me fidanë pyjore. Por, sipërfaqja që deklarohet me mburrje për mbjellje të fidanave, të cilat sapo mbillen eliminohen (shfaqur edhe në emisione të medias ), përbën një sasi qesharake krahasuar me nevojën për pyllëzime në tokat e shpyllëzuara dhe të rrezikuara nga erozioni. Ndërkohë, fati i këtyre mbjelljeve, edhe atje ku nuk eliminohen nga dora e njeriut, nuk dihet duke qenë se materiali mbjellës është i pacertifikuar, pa të dhëna mbi burimin e materialit mbjellës dhe aftësinë mbirëse të tij, - një faktor jo pak i rëndësishëm që na bën të mos besojmë në zënien e këtyre fidanëve. (Fatkeqësisht, IKPK që kishte përgjegjësinë e identifikimit të materialit mbjellës, përsa i përket origjinës dhe aftësisë mbirëse të tij, nuk ekziston më). Abuzimet në menaxhimin e pyjeve, që po sjellin vetëm fatkeqësi, përbëjnë një arsye më shumë që si specialistë pyjesh të vazhdojmë të këmbëngulim për ndërprerjen e aktiviteteve shfrytëzuese me qëllime tregtare për lëndë drusore, qymyr, etj., për një periudhë të konsiderueshme kohe, deri në bindjen për zbatimin e legjislacionit pyjor për mbrojtjen e pyjeve dhe ndërprerjen e veprimtarisë abuzive në pyje. Kjo masë duhet të konsiderohet vetëm fillimi në marrjen e masave për zhvillimin e prioriteteve në të ardhmen e zhvillimit të pylltarisë, për t’u pasuar nga një sërë masash të tjera të teknikës bashkëkohore silvikulturore në funksion të qëllimit dhe vizionit që duhet të udhëheqë politikat qeverisëse.