Terapia e lojes ekosistemike

Terapia e lojes ekosistemike

• Teoria dhe modeli ekosistemik ne terapine e lojes u zhvilluan me 1980 dhe integruanelemente te shume teorive

psikologjike , pune sociale dhe sistemesh. Qellimi ne krijimin eterapise ekosistemike te lojes ishte te inkurajoje terapistet e lojes per te ndermarre njeperspektive te gjere ne zhvillimin e konceptimit te rasteve dhe planeve te trajtimit. Termiekosistemik si I kundert me termin sistemik eshte perdorur per 2 arsye: edhe per tadiferencuar ate nga modelet e sistemit familjar dhe gjithashtu edhe per te transmetuarzgjerimin e perparimit. Ne teorine ekosistemike nuk perjashtohet asnje sistem.• Qellimi I terapise ekosistemike te lojes eshtete maksimizoje kenaqesine e femijeve te jetes se tyre,zhvillimin dhe funksionimin ne te tashmen dhe ne te ardhmen.

 Konceptet baze, qellimet dhe teknikat• Nje nga hamendesite me qendrore qe thekson terapia baze e lojesekositemike eshte:• nocioni qe terapistet mund te jene efektive vetem kur ata punojnene nje kornize te organizuar teorike.• nuk presupozon qe ndonje model teorik eshte domozdoshmerishtme I mire se ndonje tjeter.

• Terapistet mund te jene efektive duke punuar ne nje modelpsikodinamik, konjitiv-bihejvjoral, familjar, apo ndonje teori tjeter.

• Duke vepruar keshtu I lejon terapistet qe ti prezanojne klientet etyre femije, me nderhyrje te qarta dhe konsistente, verbale edheeksperienciale.

• Per te qene te dobishem ne formimin e te menduarit te terapistit,cdo teori e mire mund te perfshije disa elemente kyc: nje filozofibaze, nje menyre per personalizimin e konceptit, dhe nje menyreper konceptualizimin e psikopatologjise.

5. Personaliteti

• Ne modelin ekosistemik , personaliteti perkufizohet si “permbledhje e karakteristikave tejashtme dhe te brendshme personale, atribute, konjicione, besime, vlera, dhe keshtu meradhe , te cilat e bejne nje person unik”.

• Kur femijet jane te shqetesuar , kujdestari mundohet qe ti qetesoje ata. Keshtu infantetmesojne qe te mbeshteten te te tjeret per te patur nevojat e tyre baze, si edhe qe teqetesohen . Kur femijet merziten (frustrohen)kujdestari perpiqet qe ti mbaje ata teangazhuar.

• Ndonjeher maredhenia atashuese te femijetdhe kujdestaret e shendetshem nderpritet per shkakte problemeve ne nderhyrjen e tyre. Nje shembull Izakonshem I nderhyrjeve te tilla eshte perdorimi Ipapershtatshem I disiplines prej kujdestarit.

• Nje alternative e njohur e denimeveeshte perdorimi I TIME OUT.

6. Patologjia

• Patologjia percaktohet si ndodhi te femijet qe “nuk jane ne gjendje te plotesojne nevojat nenje nivel qe te jete I kenaqshem per ata.

• Ne terapine e lojes ekosistemike patologjia e vertete konceptualizohet si ndodhi kur njefemije “vazhdimisht angazhohet ne sjellje qe nuk plotesojne nevojat e tij baze, dhe qe nukeshte ne gjendje te gjeneroje sjellje alternative ne zgjidhjen efektive te problemeve “.

• Patologjia mund te lindi kur femijet jane te perfshire ne sisteme patogjenike. Femija kakapacitetin per te funksionuar, por sistemi e ben kete shume te veshtire. Pavaresishtqellimeve te mira , sistemet , te tilla si spitalet , shkollat, mund te krijojne nje mjedis ne tecilin nevojat e femijeve nuk jane te plotesuara ne menyre te pershtatshme, zakonishtrezultojne ne frustracion dhe dhimbje, edhe te femija edhe te sistemi.

• Nje metode per vleresim te shpejte tefunksionimit te zhvillimit emocional –social te femijes,eshste te perdoret forma pershkallezuese e terapise sezhvillimit objektiv (DTORF). Eshte nje interviste e shpejtegjyseme strukturuar ne te cilen klinicisti mbledh historiprej kujdestarit apo te tjereve qe kane njohuri te mira rreth femijes.

7. Roli I terapistit dhe perdorimi I fuqiseterapeutike te lojes•

 te ndihmoje ta angazhoje femijen ne nje sjellje te re,

• ndihmon femijen te angazhohet ne zgjidhjen e problemit.

• Percaktimi I qarte i nje kontrate specifike trajtimi me femijen nefillimin e terapise se lojes mund te jete nje nga rruget ne te cilenterapia e lojes ekosistemike ndryshon me teper nga modelet tjerate terapive te lojes

• 2 strategji terapeutike

• eshte roli I terapistit ne identifikimin dhe shprehjen e emcionevegjate zhvillimit , ne menyre te pershtatshme kulturore , sociale,zhvillimore.• .vendosja e limiteve . Nese femija nuk provon pasoja negative, pertu angazhuar ne sjellje qe ndikojne ne aftesine e te tjereve per teplotesuar nevojat e tyre, ai apo jo ka pak motivim per te ndryshuar.• Ndersa femija meson aftesi te mira per zgjidhjen e problemeve,terapisti duhet te punoje per te siguruar aftesi te reja dhe sjellje qete gjeneralizohen jashte dhomes se lojes.

8. Aplikimet klinike

• mund te perdoret me kliente te cdo moshe me cdo lloj problemi teparaqitur.

• modeli I prezantuar I pershtatet individit dhe kontekstit ku individi jeton.

• Terapia e lojes ekosistemike eshte vecanerisht e pershtatshme per 2 arsye.Se pari eshte ne fokus zhvillimi I femijes ne konceptimin dhe trajtimin eveshtiresive te tij, lejon modelin te jete fleksibel mjaftueshem per tuperdorur me infantet lehtesisht po aq sa cmund te perdoret dhe meadoleshentet.

• Arsyeja tjeter lidhet me te paren. Fokusi I zhvillimit lejon terapistin tevarioje stilin e nderhyrjes, per te lidhur klientet pa qene e nevojshme tevariojne modelin teorik te nenvizuar.

• Sa me te vegjel femijet, aq me shume terapisti do te mare pergjegjesi perpermbajtjen dhe strukturen e seancesdhe loja do te mbizoteroje. Sa me Imadh femija, aq me shume terapisti do te lehtesoje femijen ne detyrat etij apo zgjidhjen e problemeve, balancimin e lojes, dhe aktiviteteve verbalene seance.

9. Sfida ne implementimin e modelit

• Nder te tjerash , terapistet e lojes duhet te jene ne gjendjete :

1. Formojne maredhenie terapike me klientet femije dheadultet te cilet I sjellin femijet ne terapi.

2. Te jete I afte te komunikojepermes aksionit dhe lojes pasi ata duhet te komunikojne permes gjuhes.

3. Te ndihet rehat te levizi nemes rolit te terapistit dhe te veprojesipas kerkesave te nevojave se femijes.

4. Te jete ne gjendje te mendoje,te flase, dhe te luaje ne te njejte kohe.

10. Sfida ne implementimin e modelitTerapistet e lojes perballen me sfida plotesuese kur implementohetterapia e lojes ekosistemike. Ata duhet te jene ne gjendje te :1. Te ruajne nje kornize ekosistemike referencash gjithe kohes nemenyre qe te zhvillojne 2 kuptime baze te problemit te klientevepo aq mire sa zgjedhjet e problemeve te tyre.2. Te kete nje kuptueshmeri shume te mire te kompaktit te nivelitzhvillimor te femijes mbi natyren e problemit qe ai apo ajo poperjeton dhe pergjigjet e saj apo atij mbi terapine .3. Te jete ne gjendje te levizi nga te qenit shume I drejtperdrejte ne jo Idrejtperdrejte gjate seancave qe te pershtatet nevoja zhvillimore ,emocionale, sjellore dhe nderpersonale te femijes.4. Te jete ne gjendje te hyje ne ne nje kontrate trajtimi konkrete mefemije dhe te mbaje qellimet e kontrates ne krye te cdo séance.

11. Konkluzione• Psikologjia ne pergjithesi po kalon nje faze ne zhvillimin e saj ,teknikat dhemodelete saj te shumta divergjente , te zhvilluara shekullin e kaluar , pointegrohen duke krijuar me shume krahasime dhe kohet e fundit teori te dobishme.• Terapia e lojes ekosistemike eshte nje manifestim , I ketij trendi te pergjithshempasi procedon per te tejcuar kete integrim ne fushen e terapise se lojes.• Konceptet dhe praktikat me te shumta te terapise se lojes ekosistemike nuk jane tereja per tu emeruar ,por ekzistojne ne nje varietet te gjere teorish psikologjike ,mjekesore , biologjike, pune sociale, keshillimi edukimi, dhe organizimi . Ajo qe eben lojen ekosistemike unike eshte integrimi I tyre ne nje kornize teorike solide.• Terapistet e lojes ekosistemike jane te lire te perdorin shume teknika jashte dhebrenda seancave te tyre, qe ti ndihmojne femijet te jetojne jeten me te lumtur eme te plotesuar.• Terapistet e lojes ekosistemike njohin rolin e tyre ne balancimin e nevojave teklienteve femije te tyre kundrejt atyre ne bote ku ata dhe ne jetojme. Eshte njepergjegjesi shume e madhe per tu marre me nje kujdes dhe respekt te madh.