GJITHCKA MBI DidaktikEN e gjuhës shqipe

Didaktika e gjuhës shqipe përfshin në vetvete një problematikë të gjerë në lidhje me mësimin e gjuhës shqipe, duke zbërthyer në mënyrë shkencore dhe metodike shumë parime dhe kritere udhëheqëse që lidhen me vizionin e sotëm kurrikular, me zhvillimin e shumë shprehive

komunikative, me metodat bashkëkohore të mësimit të gjuhës shqipe me në qendër nxënësin, me vlerësimin dhe modelimin e mësimdhënies.

Didaktika e mësimit të gjuhës shqipe përmbledh dhe zbërthen standarde dhe objektiva specifike në lidhje me mësimin e gjuhës shqipe sipas linjave dhe strukturës së këtij mësimi sot në shkollën shqiptare.

.Duke e vlerësuar gjuhën shqipe si lëndën bazë në tërë sistemin e edukimit parauniversitar të shkollës shqiptare, si çelës të tërë suksesit dhe progresit të nxënësve,mësimdhënia e saj merr një rëndësi të veçantë. Nëpërmjet mësimit të gjuhës amtare, nxënësit aftësohen për të komunikuar me efektivitet për qëllime të ndryshme, duke zbuluar eksperiencat, ndjenjat dhe idetë e tyre e të të tjerëve; duke i dhënë kuptim të menduarit, nëpërmjet të shprehurit me gojë dhe me shkrim.

Mësimi i gjuhës shqipe, i vlerësuar si bazë e zhvillimit intelektual, emocional e social për nxënësit, luan njëkohësisht edhe një rol të veçantë në tërë përmbajtjen e shkollës, ndërkohë që i mëson nxënësit për të qenë koherentë dhe progresivë.

Duke u nisur nga ky këndvështrim, mësimi i gjuhës shqipe në shkollë kërkohet të jetë në qendër të çdo procesi tjetër edukativ, pasi perfeksionimi i shprehive gjuhësore u jep mundësi nxënësve që të jenë të suksesshëm edhe në lëndë të tjera, gjatë tërë viteve të shkollimit.

Nga ana tjetër, shkolla ka për detyrë t’i mbështesë nxënësit për ta njësuar mësimin e gjuhës standarde. Për këtë, nëpërmjet lëndës së gjuhës shqipe, duhet të zhvillohen ata komponentë komunikues - të dëgjuarit, të parit, të folurit, të lexuarit, të shkruarit - që dallojnë për synime dhe objektiva të caktuar, të cilët ata i realizojnë në fushën e përmbushjes së të gjitha marrëdhënieve të tyre komunikuese.

Përmes këtyre shprehive komunikative të thëna ndryshe - arteve apo linjave të të mësuarit të gjuhës, leximit dhe letërsisë në shkollë synohet që nxënësit të aftësohen:

·      Për zhvillimin e të parit dhe dëgjimit të kujdesshëm;

·         Për zhvillimin e të folurit me përpikëri;

·         Për zhvillimin e të lexuarit dhe të kuptuarit të tij;

·         Për zhvillimin e të shkruarit rrjedhshëm, kuptueshëm, lexueshëm në përshtatje me modelin përkatës dhe strukturën morfosintaksore të sistemit të gjuhës.

·         Në përputhje me modelet dhe strukturën e vet gramatikore, të drejtshkrimit dhe pikësimit, përmes të cilave gjuha shqipe mësohet dhe zhvillohet në mënyrë natyrale, por edhe si disiplinë shkollore.

·         Në kuadrin e nismës së madhe europiane të viteve të fundit për mësimin e gjuhëve amtare dhe integrimin e tyre në familjen e madhe europiane, të mësuarit e gjuhës amtare si lëndë shkollore merr rëndësi të jashtëzakonshme dhe parësore në tërë përmbajtjen e shkollës dhe, më gjerë se kaq, duke u parë përveç se si një lëndë shkollore, edhe si një proces kroskurrikular, mësimi i gjuhës shqipe (amtare) duhet vlerësuar në tërë rëndësinë që përmban në vetvete. Të vështruarit e mësimit të gjuhës shqipe së pari, si një proces dhe më pas si lëndë shkollore, përbën konceptin më të ri mbi të cilin do të mbështetemi në zbërthimin e këtij materiali didaktik.

Duhet thënë se në objektin e didaktikës si lëndë shkollore problemet e mësimit të gjuhës shqipe trajtohen mbi bazë të komponentëve kurrikularë.

Problemet teorike dhe praktike të punës për zhvillimin e të folurit, të shkruarit, të lexuarit të nxënësve trajtohen përmes shumë risive didaktike n.

Sigurisht, në objektin e këtij teksti një vend të rëndësishëm do të zënë metodat, strategjitë, teknikat, të cilat mundësojnë një mësimdhënie cilësore gjatë procesit të të mësuarit. Vlerësimi në lëndën e gjuhës shqipe, forma pune për përdorimin e tij, teknikat e hartimit të testeve dhe vlerësimit të tyre, në të cilat përfshihet edhe eseja, krijojnë prurje të reja për këtë didaktikë, por edhe këndvështrime të patrajtuara më parë, për të cilat studentët apo mësuesit e rinj kanë pasur mangësi që në formimin fillestar të tyre.

Modele mësimi si dhe plane të zbërthyera në mënyrë sintetike dhe analitike do ta shoqërojnë këtë didaktikë, për ta bërë sa më aplikative për studentët dhe për t’i ndihmuar ata për zbatime konkrete gjatë praktikave apo përvojave të tyre të para në mësimdhënie